به‌گزارش خبرنگار میراث‌آریا، در روزگاری که آلودگی‌های مختلف زیست‌محیطی نفس دنیا را بند آورده است و زمین را با بحران‌های فراوان محیط زیستی روبرو کرده است، تقویت و رشد صنعت پاک «صنایع‌دستی» که تلفیقی از هنر و صنعت است می‌تواند آغازگر تحولی دوباره در زندگی ماشین‌زده بشر باشد. بشری که از ابتدا به دنبال کسب علم و پیشرفت در حوزه دانش و تکنولوژی بود و امروز از روزگارانی که با ابزارهای ابتدایی زندگی را می‌گذراند فاصله بسیاری گرفته است.
چهارمین روز از هفته صنایع‌دستی «صنایع‌دستی، تحول‌گرا، ارزش‌آفرین، دانش‌بنیان» نامیده شده است. به این بهانه به این موضوع پرداختیم.
وقتی دانش و تجربه به کمک هم می‌آیند
امروز دانش و تجربه در کنار هم انقلاب‌های بزرگی در حوزه تولید و ارزش آفرینی رقم زده‌اند. مراکز دانش‌بنیان، مراکز رشد و استارت‌آپ‌ها در حوزه‌ها و رشته‌های مختلف توانسته‌اند منجر به ارتقای بهره‌وری شوند و باید از این ظرفیت در حوزه صنایع‌دستی نیز بهره برد. بهره‌گیری از دانش و تخصص دانش آموختگان رشته صنایع‌دستی در کنار تجربه استادان هنرمند حرکت به سمت و سوی دانش‌بنیان شدن صنایع‌دستی را سرعت می‌بخشد.
آمار ناامید کننده شرکت‌های دانش بنیان در حوزه صنایع‌دستی
طبق آماری که مهر سال گذشته توسط پرویز کرمی، دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در جلسه‌ای با مهندس سید عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرد، از ۱۴۰۰ شرکت خلاق شناسایی شده در کشور تنها ۵۶ شرکت در حوزه صنایع‌دستی فعال هستند.
لزوم برقراری ارتباط میان صنعت و دانشگاه
به‌منظور دانش‌بنیان شدن صنایع‌دستی، گسترش ارتباط میان دانشگاه‌ها و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید سرلوحه برنامه‌ها و اقدامات قرار گیرد. اگرچه تولید صنایع‌دستی مستقل از هر گونه تکنولوژی است و سال‌هاست با هنر دستان هنرمندان تولید و عرضه شده است اما بهره‌گیری از دانش و تخصص دانش‌آموختگان این رشته می‌تواند به انتقال هرچه بهتر فرهنگ و هنر ایران به دنیا کمک‌کننده باشد.
در این باره، مهدی اعلایی‌زاده مدیر شرکت دانش‌بنیان سهم خلاق در گفت‌و‌گو با خبرگزاری میراث‌آریا گفت: «این روزها شرکت‌های دانش بنیان به کمک بشر آمده‌اند تا زندگی را راحت‌تر کنند. دانش امروز حرف اصلی را در دنیا می‌زد. تا جایی که یکی از اهداف اصلی ما ایجاد پلتفرمی برای حمایت از آثار تاریخی، باستانی و صنایع‌دستی کشور است. در حال حاضر بسیاری از ایرانی‌ها خارج از کشور که علاقمند هستند از یک شیء باستانی یا مرکز گردشگری حمایت کنند و به‌واسطه محدودیت‌های انتقال ارز و عدم دسترسی نمی‌توانند این حمایت را داشته باشند. در این راستا پلتفرمی طراحی شده است که اجازه می‌دهد با تایید وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به عنوان متولی، افراد مبتنی بر NFT از سراسر دنیا از آثار تاریخی کشور حمایت کنند و درآمد حاصل از آن برای حفظ هرچه بهتر آثار تاریخی در اختیار وزارت میراث‌فرهنگی قرار گیرد.
علایی‌زاده تصریح کرد: «سیستم دیگری که ما پیاده کردیم و با بحث‌های مالی متفاوت است و به دنبال این هستیم که در کشور پیاده‌سازی شود، پشتیبانی از آثار باستانی و تاریخی است. یک مجموعه حاکمیتی مانند وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اگر اراده را داشته باشد که به این حوزه وارد شود، می‌تواند برای نگهداری یا توسعه سایت‌های تاریخی با صدور NFT در هر حوزه از کمک همه کسانی که علاقه‌مند هستند، استفاده کند. برای ایرانی‌ها خارج از کشور به واسطه مشکلات انتقال پول یا از این بابت که مطمئن نیستند پولی که هزینه می‌کنند مستقیم برای آن سایت تاریخی استفاده می‌شود، این روش مفید است.»
او افزود: «مثلاً اگر یک نفر علاقه‌مند است یک قسمت از تخت جمشید را حمایت کند، می‌توان بابت آن NFT صادر کرد و آن فرد NFT را خریداری کند. همچنین می‌تواند مشاهده کند هزینه‌هایی که صرف آن سایت یا شیء تاریخی کردند، به چه شکل هزینه شده است. اگر یک نفر NFT یک بخش از یک آثار تاریخی مثلاً تخت جمشید را خریداری کند، این به‌عنوان دارایی محسوب شده و به مرور زمان ارزشش بیشتر می‌شود، در خیلی از مجموعه‌های مالی در دنیا این را به‌عنوان تضمین مالی برای تسهیلات استفاده می‌کنند. این کار تمام مزایای خرید یک شیء به‌عنوان سرمایه را دارد و بسیاری از مشکلاتش را ندارد.»
این فعال حوزه بلاک‌چین توضیح داد: «این پلتفرم می‌تواند در ایران یا هر جای دنیا استفاده شود. اما ما با توجه به بازاری که داشتیم پلتفرم‌مان را برای تولید NFT توسعه دادیم که این توانایی روی اپلیکیشن‌های مختلف آماده است. این پلتفرم هم اکنون برای اپلیکیشن، ویدئو یا پشتیبانی از آثار تاریخی آماده شده و به دنبال این هستیم که با مجموعه‌های مربوطه که متولی هستند ارتباط برقرار کنیم. اما بازار خارج از ایران هم برایش متصوریم.»
تجربه کشورهای موفق
حداقل ۱۰ دانشگاه بزرگ و مطرح در انگلستان در رشته صنایع‌دستی دانشجو می‌پذیرد. صنایع‌دستی در گروه هنرهای تجسمی در بهترین دانشگاه‌های هنر امریکا تدریس می‌شود. در فرانسه در کنار دانشگاه‌ها و مدارس هنر زیادی که وجود دارد، دانشکده ملی هنرهای کاربردی و صنایع‌دستی به شکل تخصصی دانشجویان بسیاری را پذیرش می‌کند. صنایع‌دستی ترکی و هنر سنتی ترکی به شکل رشته‌ای اختصاصی در دانشگاه‌های هنر ترکیه تدریس می‌شود. اغلب کشورها سرمایه کلانی برای حفظ و ارتقای فرهنگ، هنر و صنایع‌دستی کشور خود به کار گرفته‌اند.
در ایران رشته صنایع‌دستی کم‌طرفدار است!
در ایران اما، که بزرگ‌ترین تولیدکننده صنایع‌دستی در جهان است سرمایه‌گذاری خاصی در جذب و پذیرش دانشجو در رشته صنایع‌دستی انجام نشده است. صنایع‌دستی جزو رشته‌های کم‌طرفدار است. اغلب شرکت‌کننده‌های کنکور سراسری سودای پزشک و مهندس شدن در سر دارند و علاقه‌مندان هنر هم اغلب تحصیل در رشته‌های گرافیک، عکاسی یا سینما را ترجیح می‌دهند. رشته صنایع‌دستی در دانشگاه‌های کشور به شکل تئوریک تدریس می‌شود و اغلب شنیده می‌شود که به علاقه‌مندان این رشته توصیه می‌شود برای آموزش‌های عملی بهتر است به جای دانشگاه به کارگاه‌ها یا آموزشگاه‌های هنری مراجعه کنند! در ایران دانشگاه هنر تهران و دانشگاه هنر اصفهان جزو بهترین دانشگاه‌های ارائه‌دهنده رشته صنایع‌دستی هستند. البته اگر دانشجویی در ایران بخواهد در رشته صنایع‌دستی تحصیل کند تنها تا مقطع فوق لیسانس می‌تواند ادامه تحصیل بدهد و برای مقطع دکتری باید به کشوری دیگر مهاجرت کند. شاید اگر حمایت ویژه‌ای از این رشته در داخل کشور انجام می‌شد، آمار فارغ‌التحصیلان مشغول به کار، تولید و عرضه اصولی و به روز صنایع‌دستی در بازارهای جهانی و شرکت‌های دانش نیان در حوزه صنایع‌دستی این‌قدر ناامید کننده نبود.
اصفهان و یزد می‌توانند قطب صنایع‌دستی دانش‌بنیان شود
سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع‌دستی از جمله پرورش متخصص در این حوزه، حمایت از کسب و کارها و شرکت‌های دانش‌بنیان، ترسیم و تقویت بازار کار برای فارغ التحصیلان این رشته از دانشگاه‌ها و حمایت از علاقه‌مندان این رشته قطعا برای کشور ارزش‌آفرین بوده و علاوه بر کمک به حفظ، ارتقا و انتقال هنر و فرهنگ غنی و اصیل ایرانی می‌تواند به ارائه محصولات صنایع‌دستی ایران در بازارهای جهانی بیانجامد و برای کشور ارزآوری داشته باشد.
ایران ظرفیت‌های عظیمی در حوزه صنایع‌دستی دارد. دو شهر اصفهان و یزد در صورت سرمایه‌گذاری و حمایت متولیان به تنهایی می‌توانند به دو قطب اصلی صنایع‌دستی دانش بنیان کشور تبدیل شود.
حمایت از فارغ‌التحصیلان و علاقه‌مندان این رشته، برای راه‌اندازی کسب و کار و تولید صنایع‌دستی به شکل دانش‌بنیان از مواردی است که باید به جد پیگیری شود. داشتن آینده شغلی روشن، قطعا علاقه‌مندان بیشتری را جذب تحصیل در این رشته خواهد کرد. تجربه هنرمندان صنایع‌دستی در کنار دانش فارغ‌التحصیلان این رشته در شرکت‌های دانش بنیان قطعا به بهبود و ارتقای صنایع‌دستی می‌انجامد.
شرکت‌های دانش‌بنیان، صنایع‌دستی ایران را از ویترین‌ها بیرون می‌کشند
به‌هم بستگی بیشتری میان دانشگاه و صنعت در حوزه صنایع‌دستی نیاز داریم. فارغ‌التحصیلان این رشته باید به کار گرفته شوند و با حمایت بخش خصوصی یا دولتی شرکت‌های دانش‌بنیان راه‌اندازی شوند تا با تکیه بر دانش متخصصان و تجربه هنرمندان، صنایع‌دستی ایرانی به شکل اصولی به بازارهای جهانی ورود کند و جایگاه حقیقی خود را در دنیا پیدا کند. دوستی صنایع‌دستی با حوزه دانش‌بنیان، صنایع‌دستی ایران را از ویترین‌ها بیرون می‌کشد و جلوه‌ای به روز وکارآمد به آن خواهد داد.
راه‌اندازی شهرک‌های دانش‌بنیان اقدامی تاثیرگذار خواهد بود
راه‌اندازی شهرک‌های دانش‌بنیان با محوریت تولید صنایع‌دستی هر استان، فراهم کردن زمینه حضور شرکت‌ها در نمایشگاه‌های خارجی، علاوه بر ایجاد اشتغال در داخل کشور می‌تواند، زمینه افزایش تولید صنایع‌دستی و عرضه اصولی آن به بازارهای داخلی و جهانی را فراهم کند.
توجه به صنایع‌دستی و حمایت از هنرمندان و متخصان این حوزه در گوشه گوشه کشور برای راه‌اندازی کارگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، سرمایه‌گذاری سودآور و ارزش‌آفرین است. ارزش‌آفرینی که نه تنها در جنبه‌های اقتصادی چشمگیر خواهد بود، بلکه به وزنه‌ای از قدرت فرهنگی کشور در دنیا تبدیل خواهد شد. خلاقیت و هنر مردمان این سرزمینی منبعی در دسترس، سرشار و تمام نشدنی است که در تمام تاریخ زبانزد جهانیان بوده است. با برنامه‌ریزی صحیح و سرمایه‌گذاری، فرصت‌های طلایی حوزه صنایع‌دستی در جنبه‌های ارزش آفرینی را از دست نخواهیم داد.
انتهای پیام/
