آیین سنتی سینی‌گردانی حضرت قاسم (ع) که با عنوان عروسی قاسم نیز یاد می‌شود، در برخی از استان‌های کشور و از جمله خوزستان هرسال در روز هشتم ماه محرم برگزار می‌شود. 

درخصوص شیوه و رسوم خاص برگزاری این آیین باید گفت که برگزاری این آیین در ماهشهر نسبت به دیگر مناطق استان و کشور دارای تفاوت‌هایی است و همین تفاوت‌ها به علاوه تاریخ کهن و اجرای متفاوت آن باعث شد تا این آیین سنتی سرانجام در مهرماه ۹۶ به عنوان یکی از مواریث فرهنگی ناملموس در فهرست آثار ملی ثبت شود. 

در ماهشهر برخلاف دیگر نقاط، این آیین به شکل کاملاً مردانه اجرا می‌شود و هرکسی که دارای نذر باشد، سینی بزرگ حصیری یا مسی خود را با حنا، اسپند، شاخه گیاه مورد و شیرینی، گلاب‌پر کرده و روی آن را با پارچه سبز پوشانده و به محل مراسم می‌برد. 

درباره پیشینه این آیین نیز، قابل ذکر است که خانواده حاج‌علی طاهری از قدیمی‌ها و بومیان ماهشهر محسوب می‌شوند که دارای یک حسینیه هستند و آن‌گونه که برخی از بازماندگان این خانواده می‌گویند در گذشته و پیش از ورود برق و روشنایی (دوران قاجار) در محل فعلی تکیه، در زمان‌هایی که ماهشهر کمتر از صد خانوار داشت، مردان عزادار، الم را در شب اول محرم می‌بستند و با روشن کردن فانوس دور الم می‌چرخیدند و سینه می‌زدند و تا شب هشتم این مراسم ادامه داشت. در شب هشتم نیز در حدود 10 تا 15 سینی آماده‌شده مردها را دور الم می‌چرخاندند و این آیین نسل به نسل تا به امروز ادامه داشت و همچنان در حال برگزاری است.

درحال حاضر، یک شب مانده به شب هشتم، سینی‌های نذری همه شهر به خانواده طاهری تحویل داده می‌شوند. پس از تحویل سینی‌ها، در شب هشتم و به دنبال نوحه‌خوانی در وصف حضرت علی‌اکبر (ع)، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ مرد، سینی‌های پر از نذری را برداشته و در میادین شهر با نوای‌سنج و دمام و حرکت اسب‌ها و سینه‌زنی سنتی، این مراسم آیینی را برگزار و نذورات را بین مردم تقسیم می‌کنند. 

اعتقاد کلی برگزارکنندگان این مراسم این است که به دلیل شهادت علی‌اکبر (ع) پیش از دامادی، حنا، چراغ و شیرینی را به یاد حجله عروسی او مهیا می‌کردند؛ آیینی که به مرور زمان دارای تغییراتی شد و در حال حاضر به شکل کنونی و با استقبال بسیار هرسال برگزار می‌شود. 

دیدگاه مردم بندرماهشهر پیرامون محتویات سینی حضرت قاسم: پارچه سبز نماد پاکی و قداست است که در لباس رزم اهل بیت (ع) در روز عاشورا به رشادت یاران امام حسین (ع) اشاره دارد؛ حنا نمادی مبارک از زینت و آراستگی برای عروس در زمان قدیم است؛ شمع نمادی از روشنایی، پاکی و جاودانگی است که به مظلومیت یاران امام اشاره دارد؛ گلاب نماد تازگی، طراوت، باروری و تدواوم زندگی است و به ازدواج حضرت قاسم اشاره دارد؛ شاخه گیاه مورد (mourd) که یاس هم نامیده می‌شود، نماد راستی، صداقت، عشق، دوستی و معصومیت است که به عشق پاک و معصومیت حضرت قاسم اشاره دارد و در نهایت اسپند برای جلوگیری از چشم‌زخم تلقی می‌شود. 

* گزارش از سارا عبادی، سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بندر ماهشهر

انتهای پیام/