به گزارش میراث آریا به نقل از صندوق توسعه و احیای میراث‌فرهنگی، یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کشور که از معماری قابل توجهی نیز برخوردار است، کاروانسراها هستند.
این میراث ارزشمند که قدمت و جایگاه تاریخی آنها ریشه در زندگی اجتماعی، اقتصاد پویا و سلامت جامعه گذشته دارد، دارای کاربردهای متفاوتی بوده است، به طوری که از آنها به خانه یا سرای کاروان تعبیر شده و محلی برای اقامت موقت مسافران بوده است.
البته معماری سنتی ایران از جنبه‌های مختلف از جمله گونه‌شناسی و عناصر كالبدى، شناخت مصالح، طرح و نقشه، زمان ساخت بنا قابل بررسی و مطالعه است.
نقش این بناها در مبادلات تجاری، پخش و فروش تولیدات و توزیع درآمدها در مناطق گوناگون فرهنگی، محل تعامل و تبادل فرهنگ‌ها و گسترش آداب، رسوم، سنت‌ها و عقاید سیاسی، محل استقرار امیران و حاکمان طی سفر، از اهمیت سوق‌الجيشی و نظامی، به ویژه رباط‌های مرزی، محل انتشار و تبادل اخبار سیاسی و اقتصادی شهرها و سرزمین‌های گوناگون بوده است.
برخی از گونه شهری آن به کانون مبادله کالا و نوعی مهمان‌خانه در مشرق زمین نام برده و گونه برون شهری آن را محلی امن برای حفاظت و آسایش کاروانیان عنوان کرده‌اند.
مژده اشراقی رئیس اداره نظارت بر پروژه‌های صندوق توسعه و احیای میراث فرهنگی با بیان این که صندوق توسعه و احیای میراث فرهنگی نیز از ظرفیت بسیار خوب کاروانسراها برخوردار است، گفت: «134 کاروانسرا و رباط در فهرست جامعه موسسه صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن فرهنگی قرار دارد.»
او افزود: «از این میراث ارزشمند 19 استان که شامل 36 کاروانسرا است، در فهرست آثار پیشنهادی برای ثبت در یونسکو قرار دارند که در استان آذربایجان شرقی شامل کاروانسراهای یام و گویجه بل، در گیلان شامل تی‌تی، در خراسان شمالی شامل کاروانسرای قلی، در خراسان جنوبی شامل کاروانسرای سرایان است.»
اشراقی ادامه داد: «البته در دیگر استان‌ها مانند خراسان رضوی کاروانسراهای مزینان، مهر، زعفرانیه، فخرآباد، فخرداوود در استان سمنان کاروانسراهای عباس‌آباد، قصربهرام، میاندشت، آهوان آجری و سنگی و میامی و همینطور در استان اصفهان کاروانسراهای امین‌آباد، مهیار، کوهپایه، گز، مرنجاب و گبرآباد در این فهرست تعبیه شده‌اند.»
او با اشاره به این که در استان قم کاروانسرای دیرگچین در فهرست پیشنهادی یونسکو قرار دارد، گفت: «در استان لرستان کاروانسرای چمشک، در استان خوزستان کاروانسرای افضل شوشتر، در کهکیلویه و بویر احمد کاروانسرای دهدشت، در هرمزگان کاروانسرای بستک و در استان کرمان نیز کاروانسرای گنجعلی‌خان نیز در این فهرست قرار دارد.»
اشراقی گفت: «در استان‌های یزد و بوشهر نیز به ترتیب کاروانسراهای زین‌الدین و برازجان، در استان فارس، کاروانسرای ایزدخواست، در کرمانشاه کاروانسرای بیستون، در قزوین کاروانسرای سعدالسلطنه و در همدان نیز کاروانسرای فرسفج و تاج‌آباد قرار دارند.»
انتهای پیام/
