خبرگزاری میراث آریا: از ویژگی‌های اصلی غارهای استان این است که بعضی از این غارها دارای چنددهانه و برخی فقط دارای یک دهانه هستند و داخل آن‌ها یک یا چند حوضچه برای تجمع آب وجود دارد، تعدادی از غارهای موجود در یزد افسانه‌ای، تعدادی تاریخی و تعدادی زمین‌شناسی هستند که درواقع ازلحاظ بلورها و قندیل‌های موجود در آن‌ها اهمیت و زیبایی فوق‌العاده‌ای دارند.

برخی از این غارها همواره موردتوجه زردشتیان منطقه بوده و محل عبادت آن‌ها است که از آن جمله می‌توان به دو غار تاریخی اشکفت یزدان در نزدیکی عقدا و فراشاه اسلامیه معروف به (معبد موبدان فیروز) اشاره کرد.

غار الماس یا چیل یکی از فضاهایی است که به‌واسطه موقعیت استقرار در دل کوه‌های غرب شهرستان بهاباد و فاصله نسبتاً زیادی که از مسیر اصلی آمدوشد دارد، چندان شناخته‌شده نبوده و غالباً معدن داران و دامداران منطقه از وجودان اطلاع دارند.

این غار یکی از غارهای با وسعت زیاد و بزرگ استان یزد محسوب شده که تا عمق 100 متری زیرزمین امتداد پیداکرده و ازجمله غارهای بسیار فنی و خطرناک ولی بسیار زیبا و بهره‌مند از تعداد بسیار زیادی از تزئینات آهکی است.

این غار با بهره‌گیری از تزئینات بسیار زیبا و منحصر در دل خود یکی از غارهای بسیار زیبای استان بوده که متأسفانه فعالیت‌های معدنی و لرزه‌های زمین سبب ریزش بخشی از جداره‌ها و درنتیجه مسدود شدن بخشی از غار شده است.

غار الماس یکی از ناشناخته‌های طبیعی است که دنیایی از زیبایی و حیرت را در خود نهفته دارد، از ویژگی‌های مهم این غار که به نام" چیل" هم مشهور است، زنده‌بودن آن است، بدین ترتیب که در اثر تخریب و یا ریزش، این بخش‌ها خودبه‌خود و طی سالیان، هرچند با نرخی بسیار کند ترمیم‌شده و شاید پیدایش استالاگمیت های جدید هستیم.

شکل‌گیری این منطقه را می‌توان مربوط به دوران پالئوزوئوک تا کرتاسه برآورد کرد. شکل‌گیری ساختار اصلی غار بنا بر برآورد متخصصین زمین‌شناسی نزدیک به 70 میلیون سال بوده ولی قدمت تزئینات و اسپلئودمزهای داخل غار کمتر بوده و این المان‌ها طی 2 میلیون سال اخیر شکل‌گرفته‌اند.

این غار جزء غارهای طبقاتی است که از 3 طبقه تشکیل‌شده است. علت شکل‌گیری این غار حرکت گسل معکوسی بوده که در منطقه کارستی وجود داشته و ازنظر زمین‌شناسی دوره تشکیل آن به پالئوزوئیک می‌رسد. حدود 90% دیواره‌های غار پوشیده از رسوبات آهکی و مابقی سنگی است. این غار، غاری بسیار فنی و صعب‌الوصول بوده که بدون تجهیزات کامل و آمادگی جسمانی و تمرین نمی‌توان به داخل آن ورود کرد. ورودی این غار به شکل تونلی عمودی در دامنه‌ای نسبتاً پرشیب از کوه ایجادشده است. این ورودی ابعادی در حدود 1* 5/1 متر داشته که به‌صورت چاهی مستطیل شکل خودنمایی می‌کند.. این غار از 5 بخش کاملاً مجزا و قابل‌تفکیک تشکیل‌شده است: تونل ورودی، تالار اصلی، تالار شرقی، تالار غربی سطح 1 و تالار غربی سطح 2

ورودی فنی و صعب‌العبور غار

پس از فرود از چاه مذکور به عمق 10 متر، تالار اصلی مشخص‌شده، این تالار بزرگ‌ترین فضای غار است که از وسعت (طول و عرض) برخوردار است. در کل این غار به لحاظ شکلی، شبیه اتاقی است که دو بازوی بزرگ و کوچک در طرفین آن گسترده‌اند. این غار از 5 بخش کاملاً مجزا و قابل‌تفکیک تشکیل‌شده است. درواقع حفره‌های مختلف غار به شکل عمودی و یا با شیب بسیار تندی در دل زمین فرورفته‌اند. تالار اصلی غار که بالاترین سطح را نسبت به دیگر بخش‌های آن دارد، فضایی است با طول 37 متر و عرض متغیر بین 2 تا 9 متر و ارتفاع متوسط 6 متر که کشیدگی شرقی غربی داشته و سایر بخش‌های غار به آن منتهی می‌شود. این قسمت تزئینات کمتری به نسبت سایر تالارهای دیگر داشته و بخش‌هایی از سقف و جداره‌های آن عمدتاً در اثر زمین‌لرزه ریزش داشته است. از طرفی سیلاب‌های جاری‌شده در دامنه کوه، خاک و سنگ زیادی را از طریق ورودی به داخل این تالار ریخته و در زیر ورودی آن انباشته‌شده است.

یکی از زیبایی‌های خیره‌کننده داخل این غار وجود تزئینات به‌ویژه در جداره‌ها و سقف غار است که در ابعاد بسیار متفاوت طی هزاران سال، در پی کنش و واکنش آب و سنگ‌های داخلی غار و هوا شکل‌گرفته‌اند. این تزئینات بیشتر شامل مرجان‌ها، گل‌کلمی‌ها و کمتر استلاگمیت ها و استالاکتیت هاست.

 تالار مرجان، باغ‌های مرجانی روییده بر جداره‌های غار

بخش شرقی غار تالاری با ارتفاع زیاد و با طول و عرض کمتر نسبت به تالار اصلی است، محوطه‌ای با شیب تند بیش از 45 درجه به تالار اصلی متصل شده و تنها با استفاده از طناب می‌توان به آن ورود کرد. این محوطه پوشیده از انواع تزئینات مرجانی شکل در ابعاد مختلف است. جداره‌ها، سقف و کف تالار تماماً به‌وسیله اشکال گل‌کلمی و مرجانی و استالاگمیت های زیبا نقش شده است؛ این بخش از غار را به سبب وجود تعداد بسیار زیاد اشکال مرجانی در جای‌جای آن، تالار مرجان نام نهاده‌ایم. باوجود میزان بالایی از تزئینات داخل غار، اثری از تشکیل استالاگمیت و استالاکتیت های بزرگ در هیچ قسمتی از غار دیده نمی‌شود.

 مهم‌ترین دلیل آن وجود لرزش‌های زیادی است که در این منطقه اتفاق افتاده و مانع از شکل‌گیری اشکال بزرگ و حجیم‌شده است. بخش غربی تالار اصلی شامل دو تالار با اختلاف سطح زیادی است.

 با فرودی 14 متری از تالار اصلی دالان کوچک‌تری به قطر 5 متر نمایان می‌شود. این قسمت نیز به‌سان تالار مرجان سراسر پوشیده از تزئینات مرجانی و اشکال گل‌کلمی است. در این قسمت به سبب عدم جریان هوا و بالنتیجه عدم جابجایی گردوخاک، این تزئینات تمیزتر، شفاف‌تر و سفیدتر از تالار مرجان است، آخرین قسمت از این غار که در پایین‌ترین سطح قرارگرفته چاهی است دوکی‌شکل با دهانه 12 متر، عمق 15 متر که با فرود به سمت پایین از قطر آن کاسته می‌شود. پس از فرودی 15 متری با استفاده از طناب و به شکل معلق پای بر آخرین و زیرین‌ترین تالار می‌نهیم. این دوک وارونه غول‌پیکر، به فضایی به ابعاد 12*9 متر منتهی شده، سراسر پوشیده از تزئینات یادشده با اشکال مختلف و ابعاد بزرگ‌تری است. دورنمایی از این تزئینات و به‌ویژه تلألؤ مرجان‌ها و گل‌کلمی‌های سفیدرنگ در نور چراغ‌ها یادآور لباس عروس با چین و شکن‌ها و درخشش خیره‌کننده آن است به همین دلیل این تالار بسیار زیبا را تالار عروس نام نهاده‌اند.

این جاذبه شگرف طبیعی در سال 1398 به شماره 575 در فهرست میراث طبیعی ملی به ثبت رسیده است.

گزارش از سید سعید طباطبایی کارشناس روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد

انتهای پیام/

انتهای پیام/