در معماری ایران دوران اسلامی، بازار همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز توسعه شهری به‌شمار می‌رفته است. طی دوران یک‌هزار و 400 ساله تمدن اسلامی شاهدیم که شهرهای بزرگ ایران دارای بازارهای بزرگی بوده‌اند که مشاغل مختلف در این مراکز به کسب‌وکار مشغول بوده و توسعه توأمان فرهنگی و اقتصادی شهرها و آبادی‌های پیرامون خود را رقم می‌زند.
سر در ورودی بازار قیصریه اصفهان که بازار بزرگ نیز خوانده می‌شود در منتهی‌الیه محور شمال مجموعه جهانی میدان امام (ره) (نقش‌جهان) واقع شده است. این سردر که ورودی این بازار عظیم به‌شمار می‌رود دارای جلوخان بسیار بزرگ و زیبایی است که توسط استاد علی‌اکبر بنا اصفهانی در سده یازدهم هجری قمری ساخته شده است.
بازار عظیم قیصریه در حقیقت جدا از فعالیت‌های اقتصادی محور اتصال اصفهان دوران صفوی (سده یازدهم هجری‌قمری) و اصفهان دوران سلجوقی (سده پنجم هجری‌قمری) به‌شمار می‌رفت، با عبور از این سردر زیبا و باشکوه یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین بازارهای تاریخی ایران و جهان در برابر دیدگان همگان نمودار می‌شود.
بسیاری از سیاحان خارجی که از عصر صفوی تا دوران قاجار از این مجموعه عظیم تاریخی بازدید کرده‌اند، طول آن را به‌صورت مسقف، ده‌ها کیلومتر بیان کرده‌اند که به‌صورت مارپیچ در تمامی مناطق و محلات شهر گسترده شده بود.
با گسترش تدریجی اصفهان به‌ویژه در مناطق مرکزی شهر که بازار تاریخی قیصریه اصفهان در همین منطقه واقع شده، بخش‌هایی از این بازار در دوران پهلوی به‌تدریج تخریب شد به‌گونه‌ای که گزارش‌ها حاکی است هم‌اکنون در حدود 8 کیلومتر از مسیر این بازار عظیم به‌صورت مسقف شامل راسته‌بازارها، تیمچه‌ها، سراها و کاروانسراهای متعدد در قالب بیش از 8هزار و 500 فروشگاه باقی‌مانده است.
این بازار تاریخی از 400 سال گذشته تاکنون فعال بوده و به‌عنوان قلب تپنده فعالیت‌های اقتصادی، فرهنگی اصفهان به‌شمار می‌رود، با این وصف با توجه به اهمیت حفاظت از این مجموعه عظیم و تاریخی، مجموعه‌ای تحت عنوان محور فرهنگی بازار بزرگ اصفهان در معاونت میراث‌فرهنگی این اداره‌کل تأسیس شده که وظیفه آن پایش دائمی فعالیت‌ها در این بازار است.
نکته مهم در این محور فرهنگی و تاریخی، فعالیت بیش از 8هزار و 500 فروشگاه در گسترده‌ای به طول 8 کیلومتر است که باعث شده روزانه هزاران نفر از شهروندان و گردشگران در این مجموعه عظیم با الحاقات متعددی که دارد تردد و فعالیت کنند. به نظر می‌رسد امروزه بیش از هر زمان دیگر برای حفاظت و ادامه حیات این مجموعه عظیم اقتصادی، فرهنگی و تاریخی نیازمند جلب مشارکت تمامی نهادهای دولتی و خصوصی ذی‌مدخل هستیم.
طی سال‌های اخیر، احیای کف‌سازی راسته اصلی این بازار تاریخی به طول بیش از یک کیلومتر، احیای کف‌فرش بازار فرش فروش‌ها به طول یک کیلومتر، اهدای بیش از یک هزار عدد کپسول آتش‌نشانی به شورای بازار و همچنین اجرای عملیات نصب شیرهای آتش‌نشانی در مسیرهای پرخطر بازار و همچنین سامان‌دهی مشاغل زائد و در نهایت پایش دائمی کالبد بازار در کنار ترمیم گام‌به‌گام سیستم فرسوده برق‌رسانی به این بازار عظیم در دستور کار بوده که با همکاری صمیمانه شهرداری و سازمان نوسازی و بهسازی وابسته به این نهاد با این اداره‌کل انجام شده است.
با این وصف با توجه به بهره‌برداری فعالان بخش خصوصی از این مجموعه و فعالیت شورای اسلامی بازار در راسته‌بازار و همچنین وجود ده‌ها شورا و هیأت‌امنا در تیمچه‌ها و کاروانسراهای بازار، می‌طلبد تا این عزیزان ارتباطی نزدیک‌تر با این اداره‌کل در راستای پایش و حفاظت از این مجموعه عظیم تاریخی داشته باشند.
اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان طی سال‌های گذشته با جلب نظر مدیریت بحران استان و شهرداری اصفهان توانسته است فعالیت‌های ارزشمندی در این مجموعه به سرانجام برساند. در نتیجه با توجه به فعالیت بخش خصوصی در این مجموعه از یک‌سو و گستردگی این مجموعه، می‌طلبد تا با جلب مشارکت تمامی بخش‌های دولتی و بخش خصوصی بتوان امتداد حیات این مجموعه عظیم تاریخی را تضمین کرد و آن را همان‌گونه که نسل‌های گذشته برای ما به یادگار گذارده‌اند به نسل‌های آینده پویا و فعال تحویل دهیم. مهم‌ترین ویژگی این مجموعه تاریخی ادامه حیات آن به مدت بیش از چهار سده است.
انتهای پیام/
