اصفهان و پیامدهای ناشی از فرونشست زمین

پاسداشت روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی و گرد هم آمدن تنی چند از اساتید و دوستداران میراث‌فرهنگی در تالار عمارت تاریخی سعدی اصفهان فرصتی پدید آورد تا سخنی چند در باب پدیده مذموم و دامن‌گیر فرونشست زمین و پیامدهای آن بر آثار تاریخی رانده شود.

بی‌تردید هر زمان به آثار تاریخی و جاذبه‌های فرهنگی کشورمان می‌نگریم از دو منظر همواره پس از قریب به ۳۰ سال فعالیت در حوزه میراث‌فرهنگی دچار دغدغه می‌شوم، به‌گونه‌ای که از یک‌سو چگونگی رفتار فرهنگی خودمان را به‌عنوان حافظان میراث‌فرهنگی و نسل‌های کنونی را با این آثار به‌عنوان سند هویت فرهنگی و جمعی خود مدنظر داشته‌ام و از سوی دیگر به این نکته همواره می‌اندیشم که آیا توانسته‌ایم نسل‌های جدید ایرانی را با این آثار و مفاهیم میراث ملموس و ناملموس فرهنگی به‌عنوان ریشه‌های فرهنگی خود آشناسازیم؟!

همواره پرسشی دیگر نیز در اینجا مطرح است و آن اینکه آیا ارقامی که همواره ذکر می‌شود، مبنی بر وجود بیش از یک‌میلیون جاذبه فرهنگی در ایران را چقدر به نسل‌های جدید ایرانی معرفی کرده‌ایم؟ متأسفانه امروز با نسل‌هایی مواجه هستیم که در بسیاری از دریافت‌های فرهنگی خود دچار سرگشتگی هستند، هنوز مدت‌زمان زیادی از حضور لودرها در بناهایی که با عشق و ایمان به قدرت لایزال الهی توسط نیاکان بناشده بودند نگذشته است لذا به نظر می‌رسد آن زمان که بسیاری از داشته‌های خود را به تیشه نادانی سپردیم، ندانستیم که ارتباط نسل‌های گذشته را با نسل‌های امروز ایران‌زمین قطع کردیم.

باکمال تأسف امروز نه‌تنها نتوانسته‌ایم میراث‌فرهنگی خود را درست بازشناسی کنیم، بلکه با میراث طبیعی خود هم نامهربان بوده‌ایم، امروز نه‌تنها در اصفهان، بلکه در تمامی ایران پدیده مذموم فرونشست نه‌تنها حیات فرهنگی‌مان بلکه حیات اجتماعی‌مان را هم تهدید می‌کند. اگرچه فرونشست یک پدیده جهانی است، لکن در ایران پدیده خشک‌سالی و برخورد نامناسبمان با جغرافی طبیعی این رنج را بیش از هر زمان دیگر مضاعف ساخته.

امروز به هر گوشه ایران بنگریم درمی‌یابیم که مردم مناطق مختلف ایران با چالش کشاورزی، آب و حتی خالی شدن آبخوان‌های زیرزمینی مواجه شده‌اند، لذا معتقدم هر قوم و ملتی که در حوزه جغرافیای طبیعی دچار بی‌تدبیری شد نمی‌تواند تمدن ساز شود.

بررسی گزارش‌های اساتید فن حاکی است امروزه دشت اصفهان که دقیقاً شهر تاریخی اصفهان در قلب آن واقع‌شده یکی از پر چالش‌ترین مناطق ایران از منظر فرونشست است به‌گونه‌ای که اساتید فن ذکر می‌کنند ریسک وجود فرونشست در دشت بزرگ اصفهان بیست برابر بیشتر از استان خراسان رضوی است که در حال حاضر بیشترین میزان فرونشست را در کل ایران تجربه کرده است، با این وصف باید تلاش کنیم تا این بحران برای مردم و به‌ویژه مسئولان به یک امر عادی تبدیل نشود بلکه با تکرار علمی این مسائل و گوشزد کردن خطرات دائم آن باید تلاش کنیم تا مسئله فرونشست به دغدغه روزانه مردم و مسئولان بدل شود.

اساتید امر اشاره می‌کنند که مطالعات جدی در خصوص فرونشست از سال ۱۳۹۷در پهنه فرهنگی و طبیعی اصفهان آغازشده و اخیراً نیز در طی گزارشی که در طی ۲سال اخیر تدوین‌شده بر لزوم اجرای طرح‌های علمی با مشارکت ۱۲ نهاد دولتی درزمینهٔ فرونشست تأکید شده، لکن با توجه به گذشت نزدیک به دو سال، هنوز این طرح بزرگ عملیاتی نشده، لذا به نظر می‌رسد که در این زمینه باید تلاشی مضاعف صورت پذیرد، زیرا در شهر تاریخی اصفهان حیات اجتماعی مردم در قالب زندگانی روزمره ایشان و حیات فرهنگی آنان در قالب میراث ارزشمند فرهنگی که این پهنه به‌واسطه آن به یک جهان شهر بزرگ تبدیل‌شده هم‌اینک به یکسان درخطر هستند. پس امید می‌رود تا در قالب طرح‌های پژوهشی تلاش کنیم تا دست در دست یکدیگر با تدوین مقررات در سطح ملی به‌ویژه در حوزه میراث‌فرهنگی به پدیده فرونشست به‌عنوان یک خطر جدی نگریسته شده و حتی بودجه مشخصی به‌صورت سالیانه در بودجه‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای این منظور در نظر گرفته شود.

انتهای پیام/

کد خبر 1402022023595

برچسب‌ها