همه‌ساله با پایان فعالیت‌های ستاد اجرایی خدمات سفرهای نوروزی درحالی‌که هنوز خستگی فعالیت‌های شبانه‌روزی این ستاد بر تن فعالان گردشگری به‌عنوان نوروزبانان بی نوروز است، فعالیت ارزشمند دیگری در بخش‌های شمالی استان اصفهان به‌ویژه شهرستان تاریخی کاشان در قالب جشنواره گلاب‌گیری آغاز می‌شود.

این فعالیت‌ها از اواخر فروردین‌ماه آغاز و تا بیستم خردادماه هرسال ادامه می‌یابد، به‌گونه‌ای که شمیم خوش عطر گل‌های رز محمدی که بانام مقدس پیامبر اکرم(ص) زینت یافته مشام هر گردشگر و دوستدار میراث ارزشمند فرهنگی و طبیعی این سرزمین کهن را نوازش می‌دهد.

بی‌تردید پیشینه تولید گلاب و پرورش گل رز محمدی در قالب مزارع گل رز محمدی در محور شمال استان اصفهان حداقل به بیش از 4 سده قبل بازمی‌گردد و این در حالی است که آوازه این هنر ارزشمند که ریشه در میراث ارزشمند طبیعی و فرهنگی ایران‌زمین دارد از مرزهای ایران‌زمین نیز فراتر رفته و گستره آن به فراخی سرزمین‌های مختلف کشیده شده است.

پرورش گل رز محمدی در مزارع بزرگ دشت کاشان به‌ویژه در شهرهای کاشان، برزک، نیاسر و قمصر همان‌گونه که ذکر شد از دیرباز وجود داشته باشد و این درحالی‌که است که فرآیند تهیه گلاب از این گل خوشبو بسیار خاص و پیچیده است به‌نحوی‌که در طی این ایام طولانی در جای‌جای سرزمین تاریخی کاشان کارگاه‌های استحصال گلاب از گل رز محمدی در کنار پرورش گل رز به یکی از نشانه‌های اصلی شناخت کاشان تبدیل شد، به‌گونه‌ای که پرورش گل رز و سپس جمع‌آوری این گل‌ها از مزارع توسط خانواده‌های کاشانی همه‌ساله با سنتی ارزشمند همراه است به‌گونه‌ای که چیدن این گل‌ها و سپس انتقال آن‌ها به کارگاه‌های گلاب‌گیری به‌واسطه مزین شدن نام این گل به نام مقدس پیامبر اکرم (ص) با مولودی‌خوانی و ستایش پیامبر اکرم (ص) همراه است، لذا همه‌ساله و در فصل چیدن گل‌ها که با حضور زنان و مردان و حتی کودکان همراه است، جلوه‌ای زیبا و دیدنی به این آئین ارزشمند فرهنگی که ریشه در جغرافیای طبیعی کاشان دارد می‌دهد.

کارگاه‌های گلاب‌گیری سنتی همراه با دستگاه‌های آن خود قصه‌ای دیدنی است که جدای از ماجرایی که در بالا ذکر آن رفت، خود دارای جذابیت‌های منحصربه‌فردی است.

تولید گلاب با درصد مرغوبیت‌های متنوع در مناطق مختلف کاشان در ادامه این مسیر سبز ارزش این رخداد را چندین برابر می‌نماید به‌گونه‌ای که گلاب ناب قمصر کاشان با درصد مرغوبیت بالا همه‌ساله برای شستشوی خانه خدا در مکه مکرمه و حتی شستشوی قبور ائمه مطهر مسلمانان به‌ویژه حرم آسمانی امام رضا (ع) بر ارزش این میراث ارزشمند طبیعی و فرهنگی می‌افزاید. روی همین اصل امروزه به همت دوستداران میراث‌فرهنگی دیار کاشان حتی موزه‌ای در حد توان‌بخش خصوصی برای معرفی فرآیند پیچیده تهیه گلاب از مزارع گل رز محمدی در دیار کاشان ایجادشده است.

گلاب‌گیری کاشان پیوند میراث‌فرهنگی و گردشگری

امروزه و با پیشرفت صنعت نو پا و پاک گردشگری، همه‌روزه شاهد سر برآوردن گونه‌های جدید سفر و گردشگری در جهان متکثر امروزی هستیم به‌گونه‌ای که گردشگری رویدادها یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های گردشگری فرهنگی در جهان امروز به شمار می‌رود.

از اوایل دهه هشتاد خورشیدی استان اصفهان و به‌ویژه کاشان یکی از مناطق پیشرو کشور در امر توسعه گردشگری رویداد بود به‌گونه‌ای که آئین منحصربه‌فرد گلاب‌گیری به یکی از اولین رویدادهای ارزشمند گردشگری فرهنگی و طبیعی کشور بدل شد. روی همین اصل همه‌ساله از آن زمان تاکنون در فصل بهار و در ایام چیدن گل‌های رز محمدی و سپس انتقال آن‌ها به کارگاه گلاب‌گیری و سپس فرآیند تولید گلاب هزاران نفر گردشگر از این رخداد فرهنگی و طبیعی بازدید به عمل می‌آورند.

آمارها حاکی است که در بهار سال 1401 و اولین بهار پس از فروکش کردن نسبی بیماری کرونا و درحالی‌که ایام گلاب‌گیری با ایام تعطیلات عید سعید فطر مصادف شده بود، تنها در طی کمتر از یک هفته دو و نیم میلیون نفر گردشگر از دیار کاشان بازدید کردند، لذا با توجه به استقبال روزافزون گردشگران و به‌ویژه هم‌وطنان از این رخداد طبیعی و فرهنگی به نظر می‌رسد تلاش برای افزایش زیرساخت‌های گردشگری به‌ویژه در شهرهای کوچکی همچون قمصر، برزک و نیاسر در کنار شهر کاشان بیش از هر زمان دیگر ضروری است.

با این وصف ثبت ملی این رخداد فرهنگی و طبیعی و قدمت چند صدساله آن در کنار استقبال گردشگران فرصت مناسبی را فراهم آورده تا نیم‌نگاهی به ثبت این میراث ارزشمند فرهنگی و طبیعی نیاکان در فهرست میراث جهانی داشته باشیم.

رخداد فرهنگی و طبیعی آئین گلاب‌گیری کاشان پس از دو دهه استقبال گردشگران تجربه‌ای ارزشمند از پیوند مقوله میراث گران‌سنگ فرهنگی نیاکان و صنعت پاک گردشگری را فراهم آورده است که ریشه در جغرافیای طبیعی و آئین‌های سنتی نیاکان دارد، لذا به نظر می‌رسد برگزاری همایش گلاب‌گیری سنتی کاشان که در عصرگاهان سی‌ام اردیبهشت‌ماه امسال و در دومین روز از پاسداشت هفته میراث‌فرهنگی برگزار شد، این فرصت را فراهم می‌آورد تا این رخداد ارزشمند فرهنگی و طبیعی در تقویم فرهنگی و حتی گردشگری کشور به ثبت رسیده و برنامه‌ریزی برای رونق هرچه بهتر گردشگری فرهنگی و طبیعی از طریق آن در دستور کار مسئولان امر قرار گیرد.

به امید آن روز

انتهای پیام/