به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مرتضی رضوانفر که برای بررسی میراث ایرانیان مهاجر در قرن ۱۹میلادی در روسیه، اکنون در این کشور حضور دارد، ۴ آذرماه ۱۴۰۲ گفت: حاج اسدالله معرفت به همراه ۲ برادراش، تاجرانی بودند که در اوج بحران‌های اقتصادی در نیمه دوم قرن ۱۹میلادی از شهر خامنه به مقصد شهر پطروفسک در داغستان روسیه مهاجرت کردند. شهر پطروفسک که اکنون ماخاچ قلعه نامیده می‌شود در قرن نوزدهم، یک مرکز تجاری بزرگ بوده است و به دلیل حضور مهاجرین و بیش از ۳۲ زبان زنده، به‌عنوان بهشت زبان شناسان نیز نامیده می‌شود. 

او تصریح‌کرد: این سه برادر اهل خامنه، بنیانگذار «مدارس معرفت»در ایران و داغستان و موسس چندین مرکز عام المنفعه در داغستان بوده‌اند و طبق منابع مکتوب و اسناد موجود در موزه حاج اسدالله در شهر خامنه، این برادران از ۱۳۱۲ق (تاریخ اولین کتیبه) یک مسجد، یک مدرسۀ دخترانه، مهمانسرا، درمانگاه و تجارتخانه در پطروفسک تاسیس می‌کنند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: در سفر نخست نگارنده در سال ۱۳۹۳شمسی به چچن و داغستان، کتیبه‌های یک ساختمان اداری در شهر تاریخی دربند که توسط خسرو انوشیروان تاسیس شده است، قرائت و مشخص شد این دومین مسجدی است که توسط این برادران (تاریخ ۱۳۱۷ قمری) ساخته شده است.

او گفت: در سفر دوم نگارنده به داغستان در سال ۱۳۹۷شمسی، به منظور یافتن مزار عبدالرحیم طالبوف (نماینده تبریز در اولین دوره مجلس) به شهر بویناکسک عزیمت و حسب اتفاق، هنگام تخریب یک مسجد و مدرسه، کتیبۀ آن ملاحظه و مشخص شد این سومین مسجد و دومین مدرسه‌ای است که خانواده معرفت در داغستان (تاریخ ۱۳۲۹قمری) ساخته‌اند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه برادران معرفت، سه مدرسه نیز به سبک جدید در شهرهای مشهد، رشت و خامنه تاسیس کردند و با انتقال روش‌های نـوینِ آموزش و پرورش به ایران، خدمات گران‌سنگی انجام دادند اظهارداشت: از نکات قابل توجه در خدمات این خانواده، تاسیس اولین مدارس رایگان در ایران و نقش مهمی است که در انتقال نظام نوین آموزشی به ایران داشته‌اند. همچنین در دورانی که هنوز در ایران رفتن دختران به مدرسه‌های سبک جدید باب نبود یک مدرسه دخترانه برای مهاجران ایرانی در پطروفسک تاسیس می‌کنند.

رضوانفر افزود: از دستاوردهای این پژوهش میدانی، معرفی دو مسجد و یک مدرسه در شهرهای دربند و بویناکسک است که توسط وی، شناسایی و برای اولین بار به جامعه ایرانی و روسی معرفی شده است. همچنین در ماموریت اخیر، شناسنامه‌ای برای اکثر مواریث مشترک ایران و روسیه، خصوصا جمهوری‌های داغستان و اوستیا تهیه شده است.

انتهای پیام/