به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، در این نشست رحیم ولایتی گزارش مختصری از کاوش باستان‌شناسی فصل پنجم قلعه اوجان ارائه کرد و گفت: شهر تاریخی- اسلامی اوجان، بنا بر منابع تاریخی، یکی از شهرهای دوره ساسانی بوده که در دوران اسلامی نیز تدام حیات داشته و اوج شکوفایی خود را در دوره ایلخانی تجربه کرده است. پس از این دوره است که در پی حوادث مختلف از جمله زلزله‌ها و همچنین به‌دلیل تغییر حکومت‌ها و به تبع آن تغییر پایتخت و همچنین تنش‌های شکل‌گرفته داخلی و خارجی که مهمترین آن تشدید تهدید امپراتوری عثمانی بود، اوجان رو به افول گذاشته و در دوران قاجار تقریباً به فراموشی سپرده می‌شود. از رساله‌های معتبر در خصوص شهر تاریخی ـ اسلامی اوجان می‌توان به کتاب تاریخ گزیده حمدالله مستوفی (730 هجری) اشاره کرد.
او افزود: شهر تاریخی اوجان در دوره ایلخانی و به‌ویژه غازانخان به‌واسطه مرغزارهایش مهم بوده و غازانخان در این شهر با ابنیه‌سازی، آن را دارالاسلام ساخت. اوجان در دوره‌های بعدی به‌خصوص تیموری، قره‌قویونلو و آق‌قویونلو اهمیت خود را حفظ کرد، اما از دوره قاجار به‌تدریج از اهمیت آن کاسته و مسیر انحطاط و زوال را در پیش می‌گیرد. شاید رونق اجتماعی و سیاسی ـ اقتصادی شهر تبریز سبب متروک شدن شهر اوجان شد.
فصل دوم کاوش ارگ تاریخی شهر دهدشت
حسین سپیدنامه سرپرست هیأت کاوش فصل دوم ارگ تاریخی شهر دهدشت نیز در این نشست گفت: ارگ تاریخی دهدشت یکی از محوطه‌های مهم شهرستان کهگیلویه است که در قلب رستاق تاریخی بلادشاپور واقع شده است. بقایای ارگ تاریخی به‌دلیل قرارگیری در حاشیه باروی شناخته شده شهر تاریخی دهدشت، طی دهه‌های گذشته به آن کم توجهی نشده و به‌دلیل ساخت بناهای مسکونی شخصی، ساختمان‌های اداری آموزشی، عبور خط لوله آب و جاده کمربندی شهر، به استثنای بخشی از برج دفاعی میانی ضلع جنوب غربی، بقیه برجها و بخش اعظم دیوار باروی ضلع جنوب غربی آن از بین رفته است.
این باستان‌شناس افزود: جلوگیری از تخریب بیشتر و ضرورت کاوش باستان‌شناختی برای پاسخ به پرسش‌هایی در خصوص تاریخ شکل‌گیری ارگ تاریخی شهر دهدشت و تعاملات فرهنگی شهر دهدشت با مناطق دیگر، مستلزم کاوش باستان‌شناختی است.
او اظهار کرد: دومین فصل کاوش و پیگردی ارگ شهر تاریخی دهدشت بر اساس مجوز پژوهشگاه در دو جبهه شمالی غربی و جنوب غربی با هدف کاوش و خواناسازی برج و باروی ارگ، جلوگیری از تخریب بقایای به‌جای‌مانده از ارگ، شناخت عناصر کالبدی بنا و به‌دست‌آوردن شواهدی از سازمان اداری و دفاعی دوره رونق و افول شهر و ارگ دهدشت انجام شد.
کاوش باستان‌شناسی بندر باستانی سیراف و سواحل آن در خلیج فارس
محمداسماعیل اسمعیلی جلودار در ادامه به ارائه گزارش مقدماتی از کاوش باستان‌شناسی بندر باستانی سیراف و سواحل آن در خلیج فارس پرداخت و گفت: یکی از بنادر اصلی و مهم در تجارت و بازرگانی خلیج فارس که مدارک مکتوب و یافته‌های باستان‌شناسی به‌دست آمده از آن، قدمت آن را به دوران ساسانی تا قرون اولیه اسلامی نشان می‌دهد، بندر باستانی سیراف است.
او افزود: مرحله جدید کاوش‌های باستان‌شناختی سیراف پس از انجام فصل اول (1385) و دوم (1388) آن به‌سرپرستی نگارنده با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری پس از 13 سال با تخصیص اعتبار اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر انجام شد.
این باستان‌شناس اظهار کرد: آگاهی ما از باستان‌شناسی خلیج فارس به‌ویژه در دوران تاریخی و اسلامی بسیار محدود است. رشد شتابان مطالعات باستان‌شناسی خلیج فارس در سواحل جنوبی و استفاده از جای‌نام مجعول برای خلیج فارس ضرورت توجه و انجام مطالعات باستان‌شناختی را دوچندان می‌کند و از طرفی، انجام کاوش‌های باستان‌شناختی در محوطه‌ها و بنادر جنوبی خلیج فارس به‌ویژه بنادر دوره اسلامی آن هم از نظر کیفی و هم کمی در مقایسه با ایران بسیار بیشتر است. از سوی دیگر بنادر باستانی خلیج فارس تا پیش از شکل‌گیری مناطق نفتی و گازی خلیج فارس دوره آرامی را داشتند، پس از شکل‌گیری و گسترش مناطق صنعتی نفتی و گازی، موج تخریب آثار تاریخی در آنها سرعتی شتابان به خود گرفته و بخش بزرگی از عرصه آن! در سایه غفلت سازمان‌های متولی مورد ساخت و ساز و نابودی قرار گرفت.
او مهمترین اهداف اجرای این طرح را آگاهی از وضعیت سیراف و قلعه آن در دوره ساسانی در ادامه گمانه گاه‌نگاری سال 1386 با کاوش گسترده در آن، شناخت تجارت دریایی ایرانیان در خلیج فارس از اواخر دوره ساسانی تا صدر اسلام (قرن پنجم ق)، دستیابی و تحلیل شواهد باستان‌شناسی اهمیت بندر سیراف در اواخر دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی (تا قرن پنجم ق) به‌عنوان بندر مرکزی و اصلی در بازرگانی دریایی و کاوش گسترده در محل ترانشه B برای دستیابی به پلان بخش شمالی قلعه ساسانی کاوش شده توسط وایتهاوس عنوان کرد.
انتهای پیام/
نظر شما