به گزارش میراث آریا به نقل از روابط عمومی نیاوران، الهه حریریان را در یک روز نوروزی در باغ موزه نیاوران ملاقات کردیم تا برایمان از دنیای شاد عروسک‌ها و اسباب‌بازی‌های کودکی بگوید؛ عروسک‌هایی که هر کدامشان داستان و افسانه‌ای دارند و شنیدنش بازدیدکنندگان ۵ تا ۷۰ساله را حسابی به وجد می‌آورد. کارشناس موزه «عروسک‌های ملل و فرهنگ ایران» از ماجرای یک چمدان عروسک‌های بین‌المللی می‌گوید.
ماجرای یک چمدان عروسک از ایران و جهان چیست؟
حدود ۳۰ عروسک از ایران و کشورهای جهان (تاجیکستان، آلمان، ژاپن، هند، آفریقا و کانادا) را به کاخ نیاوران آوردیم تا کودکان را با قصه‌ها و روایت‌های ملل و به خصوص کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند، آشنا کنیم. هر عروسکی در این بخش، تاریخ و سنتی از یک ملت را شرح می‌دهد که هم شنیدنی است و هم عبرت آموز. در واقع تاریخ فرهنگی چند کشور جهان اینجا دیده و شنیده می‌شود.
این مجموعه عروسک‌های بین‌المللی موجود در موزه عروسک‌های ملل ثمره تلاش‌هایی است که در سفرهای بین‌المللی خود برای خرید عروسک‌های بومی و اصل داشته‌ایم یا سفارش‌هایی است که به دوستانی در خارج از کشور داده‌ایم. تعدادی از عروسک‌ها هم هستند که به‌عنوان مثال ۵۰ سال پیش، کسی برای دیگری از فرنگ سوغات آورده بود؛ سوغاتی که تا همین چند وقت پیش داشت گوشه‌ای تاریک از زیر زمین یا انباری خاک می‌خورد و فراموش شده بود، اما همین که افراد از وجود و کارکرد این موزه مطلع شده‌اند، آن سوغات خاک‌گرفته را با هدف غنای موزه به موزه اهدا کرده‌اند. عروسک‌های پارچه‌ای، خاکی و گچی، چوبی، فلزی، سکه‌ای، نخی‌نمایشی، دستی یا انگشتی و سایه‌ای از جمله عروسک‌های فرهنگی این بخش است که پراکندگی جغرافیایی آن‌ها از روسیه و چین تا قبایل سرخ پوست امریکای جنوبی را دربر می‌گیرد.
قدمت عروسک‌سازی در ایران مربوط به چه دوره‌ای است؟
کشورهای مختلف ادعا می‌کنند که عروسک و عروسک‌سازی مربوط به آن‌هاست اما بر اساس تحقیقات که انجام شده عروسک‌سازی در زمان فردوسی هم وجود داشته و وقتی رستم به دنیا می‌آید برای گرفتن شیرینی از پدربزرگ او عروسک درست می‌کنند و نزد او می‌برند. عروسک‌سازی و بازی با عروسک هزاران سال پیش در ایران وجود داشته است.
علت رواج هنر عروسک‌سازی در سال‌های اخیر چیست؟
علت رواج هنر عروسک‌سازی افزایش قوه تخیل کودکان با عروسک است که ارتباط بین نسل جدید و گذشته را برقرار و میراث فرهنگی را انتقال می‌دهد. بر اساس جغرافیا، آداب و رسوم و سنت‌های رایج جامعه، عروسک‌سازی اوج می‌گیرد و همین موضوع حافظه و هوش فضایی کودکان را افزایش می‌دهد.
جایگاه آموزش خلاق در دنیای امروز کجاست؟
آنچه نسل امروز نیاز دارد، درک کردن آموزش است تا بتواند آن را به کار ببرد. به گفته او انتقال دانش و فرهنگ به صورت تئوری به کودک و نوجوان مفید نخواهد بود و لازم است که کودکان و نوجوانان را وارد بستری از آموزش کنیم که قدرت تحلیل و تفکرشان پرورش پیدا کند. عروسک‌های بومی و خلاق و استفاده بهینه از آن‌ها نیز یکی از روش‌هایی است که پاسخ مثبتی به نیاز کودکان و نوجوانان داده است. اینکه ما چگونه از عروسک‌های خلاق و نمایشی در جهت رسیدن به اهدافمان استفاده کنیم بستگی به میزان تلاش و خلاقیت آموزش دهنده دارد، اگر او یک مسیر پژوهش درست را انتخاب کرده باشد اجرای موفق و تأثیرگذاری خواهد داشت و خود نیز در این اجرا بهره لازم را خواهد برد.
عروسک‌ها چه نقشی در آموزش و حفظ میراث‌فرهنگی، در آشنایی کودکان با میراث‌فرهنگی دارند؟
عروسک‌ها جزئی از میراث‌فرهنگی محسوب می‌شوند و از طریق لباس‌ها، شیوه ساخت و نوع کارکرد آن‌ها می‌توان به کودکان، میراث‌فرهنگی منطقه خاص را آموزش داد. در ابتدا عروسک‌های بومی به خصوص زمانی که در کنار عروسک‌های ملل قرار داشتند، توجه کودکان را به خود جلب نمی‌کرد. تا اینکه موزه «عروسک و فرهنگ ایران» افتتاح شد و عروسک‌های بومی مورد توجه کودکان قرار گرفتند، چراکه به قصه و افسانه‌های فراموش شده و لباس و فرهنگ در قالب عروسک پرداخته و باعث جذب کودکان به سمت عروسک‌های بومی شد.
درباره تأثیر و نقش خانواده در حفظ میراث فرهنگی، شب‌های فرهنگی موزه برای بزرگسالان شکل گرفت و در این برنامه خانواده‌ها با خوردن غذاهای محلی با فرهنگ‌های مختلف آشنا می‌شدند. وظیفه ما آشنایی خانواده‌ها با عروسک‌ها و قصه و افسانه آشناست.
موزه عروسک ملل بر گروه‌های مختلف کودک و نوجوان چه تاثیری داشته است؟
آموزش در عصر جدید نیاز به روش‌های خلاق دارد؛ ما نمی‌توانیم به کودکان امروزی تاریخ آموزش دهیم در صورتی که فضای مناسب درک آن‌ها را فراهم نکرده‌ایم. کودکان ما نیازمند آگاهی و آشنایی با فرهنگ نیاکان خود هستند تا بتوانند درک درستی از فرهنگ ملل داشته باشند.
باید کودکان و نوجوانان با رسوم و فرهنگ خود ارتباط نزدیکی برقرار کنند تا با توجه به این دانسته‌ها، قدرت عمل بیشتری داشته باشند و زندگی شادتری را تجربه کنند.
موزه «عروسک‌های ملل و فرهنگ ایران» که از سال ۱۳۹۳ به همت جمعی از متخصصان حوزه کودک و مجموعه‌داران عروسک و اسباب‌بازی‌ها به بهره‌برداری رسیده، نوروز ۱۴۰۳ همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۸ در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران پذیرای شماست.
انتهای پیام/
نظر شما