به گزارش میراث آریا، سید اباذر شبیری پژوهشگر مرکز پژوهش‌های ملی یونان، در نشست همایش ملی «جهان ایرانی: ماد و هخامنشی» به بررسی موضوع کارشناسان آبیاری، مدارکی از بایگانی باروی تخت‌جمشید پرداخت و گفت: براساس گِل‌نوشته‌های بایگانی باروی تخت‌جمشید آگاهی ما از وضعیت حوزه اداری پارس و تشکیلات اقتصادی آن در دوره پادشاهی داریوش بزرگ (۴۸۶-۵۲۲ پ.م) بیشتر از سایر جانشینان اوست. این اسناد گزارش‌هایی از انتقال، ذخیره‌سازی، دریافت و پرداخت تولیدات کشاورزی و مصرف کالاهای خواراکی را نشان می‌دهند و گستره درخور توجهی از فعالیت صنعتگران و نیروهای کاری عادی و متخصص را نیز مستند کرده‌اند. یکی از این پیشه‌ها را می‌توان آبیاری به شمار آورد. از اندک نشانه‌های حضور «آبیاران» به‌عنوان نیروی کار در جغرافیای پارس، می‌توان به هفت گِل‌نوشته از بایگانی بارو اشاره کرد که موضوع اصلی این نوشتار را تشکیل می‌دهند. در این اسناد دریافت جیره توسط کارگران آبیار مستند شده است.
او تصریح کرد: این پژوهش پیشنهاد می‌کند که مهارت و تجربه آشوریان میانرودان و بلخیان آسیای میانه در طرح‌های آبیاری و به‌کارگیری آنها در کشتزارهای مرکز شاهنشاهی هخامنشی (پارس)، بی‌تأثیر نبوده است.
در ادامه این نشست الهام ملکزاده دانشیار پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، درباره موزه بنداد تحقیقات هخامنشی به روایت اسناد منتشر نشده آرشیو ملی ایران سخنرانی کرد و گفت: علیرضا شاپور شهبازی باستان‌شناس، مورخ و شاهنامه‌شناس ایرانی، تحصیلات عالیه خود در رشته باستان‌شناسی ایران در دوره هخامنشی را در دانشگاه لندن به اتمام رساند. در سال ۱۳۵۲ به هنگام بازگشت، چندی رئیس بخش تاریخ موزه ملی ایران شد و در دانشگاه تهران تدریس کرد. چندی بعد با توجه به سابقه پیشین در دانشگاه شیراز، به زادگاه خود بازگشت و در مؤسسۀ آسیایی شیراز مشغول به کار شد. در سال ۱۳۵۳، هم زمان با تدریس، مرکز تحقیقاتی ارجمندی تحت عنوان «بنداد تحقیقات هخامنشی» را ایجاد کرد که تا سال ۱۳۵۸ ریاست آن را بر عهده داشت. سال‌های خدمت او، وسیعی از تحقیقات، حفاری‌ها، تألیفات و فعالیت‌های متنوع پژوهشی و فرهنگی با بُن‌مایه تحقیق در حوزه مطالعات هخامنشیان را شامل می‌شد.
او افزود: همچنین شهبازی تخت‌جمشید را به‌صورت میدان مطالعاتی و تحقیقاتی زنده‌ای درآورد و در راستای معرفی این منطقه و تاریخ و تمدن ایران هخامنشی از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. علیرضا شاپور شهبازی، از سرآمدان عرصۀ باستان‌شناسی و تاریخ ایران است که وجیزه حاضر، تنها به یکی از خدمات او اشاره خواهد داشت. روایتی مبتنی بر منابع و اسناد منتشر نشدۀ موجود در آرشیو ملی ایران دربارۀ تأسیس «موزه بنداد تحقیقات هخامنشی» در سال ۱۳۵۳.
ملکزاده در پایان گفت: در این پژوهش تلاش شد با روش تحقیق اسنادی و با شیوۀ توصیفی-تحلیلی، روند ایجاد، فعالیت و مسائل پیرامون موزه تا سال ۱۳۵۶ مطالعه، بررسی و تحلیل شود.
امین بابادی دانشجوی دکترای تخصصی تاریخ ایران باستان دانشگاه تهران، نیز درباره گستره نفوذ اقوام تشکیل‌دهنده اتحادیۀ سکاهای هوم‌ورگا در این نشست سخن گفت و تصریح کرد: از اوایل هزاره نخست پ.م به‌تدریج تغییرات آب‌وهوایی در استپ‌های اوراسیا با تغییر سبک زندگی مردم این مناطق به کوچروی و رمه‌گردانی همراه شد که نتیجۀ آن پیدایش اقوامی کوچرو و جنگجو بود که پارسیان آنان را «سَکَ» (Saka-) می‌نامیدند.
او ادامه داد: مسئلۀ اصلی پژوهش حاضر، یافتن گستره نفوذ این اتحادیه سکایی و شناخت اقوام تشکیل دهنده آن است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان خواهند داد که اتحادیه سکاهای هوم‌ورگا خود از دو اتحادیه کوچک‌تر تشکیل شده بود که به‌واسطۀ منابع تا حدودی بر ما شناخته شده هستند.
لیلا مکوندی عضو هیأت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه کاشان، نیز در ادامه به بازشناسی مسیرهای رفت‌وآمد ساتراپی‌های جنوب‌شرقی به مرکز شاهنشاهی هخامنشی پرداخت و گفت: کتیبه‌های داریوش یکم (۴۸۶- ۵۲۲ پ‌م) در تخت‌جمشید، شوش و نقش‌رستم (DB, DP, DS, DNa, DSa) همچنین کتیبه خشایارشا (۴۶۵- ۴۸۶ پ‌م) در تخت‌جمشید (XPh) به دو ساتراپی در حاشیه جنوب‌شرقی شاهنشاهی اشاره دارند: ساتراپی مَکا (Maka) و هندوش (Hinduš). ساتراپی مَکا همان مَگن باستانی و برابر با مکران و عمان کنونی است. ساتراپی هند هخامنشی با توجه به مدارک در حاشیه حنوبی دره سند در پاکستان امروز است.
او تصریح کرد: نمایندگان این ساتراپی‌ها در هنر رسمی هخامنشی در تخت‌جمشید، نقش رستم، پایه مجسمه مصری داریوش یکم از شوش و سنگ یادمان ساخت ترعه سوئز معروف به شعلوف تصویر شده‌اند. اسناد اداری بایگانی باروی تخت‌جمشید اطلاعات بیشتری درباره این ساتراپی‌ها در اختیار می‌گذارند که نیازمند تحلیل و بررسی است.
انتهای پیام/
نظر شما