سعید احمدی، فعال رسانه در یادداشتی نوشت: در گرمای شدید مردادماه امسال و هم‌زمان با هشتاد و چهارمین سالروز درگذشت استاد کمال‌الملک، در روز ۲۷ مردادماه در روستای کله کمال‌الملک از توابع شهرستان تاریخی کاشان میزبان سیامک غفاری نواده عموی استاد کمال‌الملک، از آخرین نسل این خانواده که استاد کمال‌الملک را از نزدیک دیده بود، بودیم.
بی‌شک محمد غفاری که بعدها ملقب به استاد کمال‌الملک شد و دوران ۵ پادشاه از دوران ناصرالدین‌شاه تا رضاشاه را درک کرد، یکی از بزرگ‌ترین نقاشان تاریخ معاصر ایران بود که توانست نام نیک نقاشان بزرگ ایرانی از کمال‌الدین بهزاد گرفته تا رضا عباسی را زنده نگاه دارد.
زنده‌یاد محمد غفاری در سال ۱۲۲۴ در خانواده غفاری از خانواده‌های سرشناس و هنرمند کاشانی در روستای کله متولد و تا سن ۱۲ سالگی در کاشان بود و سپس با برادر بزرگ‌ترش به تهران آمد و در مدرسه دارالفنون به آموزش نقاشی پرداخت و با عشق و علاقه کودکی، نقاشی را در این یادگار امیرکبیر فراگرفت.
شکوفایی کار کمال‌الملک از دربار ناصرالدین‌شاه آغاز شد به‌نحوی‌که به مدت ۴ سال گذرش از دارالفنون به دربار افتاد و در دربار شاه جوان منصب نقاش‌باشی گرفت و آنجا بود که به‌تدریج در فضای حاکم بر دربار قاجار تفکرش شکل گرفت و درحالی‌که تا پیش از آن به نقاشی طبیعت می‌پرداخت به‌تدریج به نقاشی‌های با مضمون زندگی درباریان روی آورد.
بزرگ‌ترین و ویژه‌ترین نقاشی کمال‌الملک در دوران شکوفائیش در دربار قاجار، خلق نقاشی تابوی تالار آیینه است، به‌گونه‌ای که منابع می‌نویسند ۵ سال روی این تابلو کار کرد و همین باعث شد تا ناصرالدین‌شاه که گرایش‌های هنری داشت چنان از این تابلو به وجد آمد که او را ملقب به کمال‌الملک نمود که این منصب تا پایان عمر برایش باقی ماند.
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که کمال‌الملک در ادوار مختلف به‌ویژه پس از مرگ ناصرالدین‌شاه درحالی‌که فنون و مهارت‌های نقاشی ایرانی را کاملاً فراگرفته بود، با اجازه مظفرالدین شاه برای آموختن مهارت‌های نقاشی اروپائیان که به‌ویژه در سده‌های هجدهم و نوزدهم تحت تفکرات رنسانس و انقلاب صنعتی رشدی قابل‌توجه کرده بود عازم اروپا شد و با استقرار در موزه‌های بزرگ اروپا سبک‌های مختلف نقاشی‌های معروفی همچون روبنس و رامبراند در سده‌های مختلف فراگرفت.
استاد کمال‌الملک پس‌ازآنکه به ایران بازگشت با کوله باری از تجربه و با استفاده از فضای آزادی که به‌واسطه تحولات ناشی از انقلاب مشروطیت در ایران ایجادشده بود، و با حمایت مظفرالدین شاه، مدرسه صنایع مستظرفه را در ایران ایجاد کرد که به‌واسطه آن بسیاری از هنرمندان نقاش نسل‌های بعدی ایرانی در آن آموزش یافتند.
کمال‌الملک در طی ایام حیات هنری خود که عمدتاً فعالیت‌هایش در قالب نقاشی مدرن و به سبک رئال اختصاص داشت بیش از ۱۷۰ تابلو خلق کرد که ازجمله معروف‌ترین تابلوهایش می‌توان به تالار آیینه، طرح صورت خود استاد در میان‌سالی، به تصویر کشیدن تکیه معروف دولت تهران، پیرمرد در حال مطالعه، تابلو معروف گربه و قفس قناری، دورنمای میدان شهر مقدس کربلا، تابلو نقاشی زرگر بغدادی، تابلو حوض‌خانه عمارت کاخ گلستان، تابلوی زنان و بانوان عراقی که در ایام حیاتش در شهر مقدس کربلا به تصویر کشیده شد اشاره کرد.
کمال‌الملک که در ایام دوران مشروطیت فعالیت‌های چشمگیری حتی در امور سیاسی داشت، با تشکیل سلسله پهلوی مورد بی‌مهری دولت پهلوی و شخص رضاشاه قرار گرفت و پس‌ازآنکه فعالیت و تدریس در مدرسه مستظرفه را رها کرد مدتی در ابیانه و سپس تا پایان عمر به منطقه حسین‌آباد در پیرامون نیشابور کوچ کرد و بنا بر روایت برخی منابع توسط شاه تبعید شد و تا پایان عمر در آنجا زیست و درنهایت در تاریخ ۲۷ مردادماه ۱۳۱۹ خورشیدی براثر کهولت سن و بیماری در غربت درگذشت و پیکرش در کنار مزار عطار نیشابوری به خاک سپرده شد.
امسال و در هشتاد و چهارمین سالگرد درگذشت او به همت اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کاشان و انجمن دوستداران میراث‌فرهنگی روستای کمال‌الملک کله، از سیامک غفاری از بزرگان خاندان غفاری و از نوادگان عموی کمال‌الملک و از آخرین اعضای این خاندان که حضور استاد کمال‌الملک را تا سن ۱۰ سالگی درک کرده بود دعوت به عمل آورد تا در آیین گل‌باران خانه پدری استاد که خوشبختانه به یک مدرسه و سپس فرهنگ‌سرا تبدیل‌شده بود حضور یابند.
استاد سیامک غفاری که خود نیز دستمایه نقاشی دارد در حاشیه این آیین در جمع دوستداران میراث‌فرهنگی کاشان گفت متولد ۱۳۱۰ است و تا سن ۱۰ سالگی افتخار دیدار استاد کمال‌الملک را داشته و همو بود که در طی چند ماه اقامتش در خانه آن‌ها آتش عشق را از دوران کودکی در نهادش شعله‌ور ساخت و از همان دوران کودکی با زغال به آموزش نقاشی پرداخت، سپس با حمایت استاد و پدرش نقاشی آموخت، گویا دوران کودکی استاد دوباره در وجود سیامک نوجوان تبلوریافته بود و بدین گونه بود که چراغ هنر نقاشی در خانواده استاد کمال‌الملک همچنان روشن ماند.
یادش گرامی باد
انتهای پیام/
نظر شما