افشین باباحسینی کارشناس ارشد صنایع‌دستی لرستان در یادداشتی نوشت: دولت‌ها و نهادها به طور فزاینده‌ای در تلاش برای ارتقای توسعه روستایی برای مبارزه با فرار جمعیت از مناطق روستایی هستند.

صنایع‌دستی ابزار مهمی برای توسعه اقتصادی محلی و ایجاد اشتغال تلقی می شود. هدف این نوشتار استفاده از تحلیل پیشرفت‌های پژوهشی در زمینه صنایع‌دستی و تأثیر آن بر توسعه جوامع روستایی است.

همچنین شناسایی خطوط اصلی تحقیقاتی است که در حال حاضر به عنوان روندهای آتی مورد توجه قرار می‌گیرند. این تحلیل یک مرور کلی، سیستماتیک و بصری از مطالعات مرتبط با نقش صنایع‌دستی در توسعه مناطق روستایی است که نشان می‌دهد که محبوب‌ترین رشته‌های تحقیقاتی در این زمینه آن‌هایی هستند که در آن صنایع‌دستی منبع درآمدی برای جوامع محلی در نظر گرفته می‌شود، به ویژه در وهله اول با گردشگری، ایجاد شغل و پایداری مستمر، مرتبط است.

به دنبال آن تحقیق در مورد اثرات جمعیتی و اقتصادی محصولات و فرآیندهای صنایع‌دستی جدید در مناطق روستایی و آنهایی که صنایع‌دستی را عاملی برای کاهش فقر در جهان روستایی می‌دانند.

از این رو مفهوم صنایع‌دستی به عنوان منبع امرار معاش برای مناطق فقیر روستایی در درجه اول مورد تاکید قرار می‌گیرد.در دهه‌های اخیر، توسعه روستایی شامل تلاش‌های فزاینده‌ای از سوی دولت‌ها بوده است.

جمعیت روستائی کشور در سال‌های گذشته نسبت به کل جمعیت کشور از رشد کمتری برخوردار بوده است و نسبت روستانشینی نسبت به شهرنشینی سیری نزولی داشته است.

در سال ۱۳۳۵ حدود ۶۹ درصد از جمعیت کشور در نقاط روستائی و به ترتیب در سرشماری‌های بعدی به ترتیب ۶۲، ۹/۵۲، ۷/۴۵ و بالأخره در سال ۱۳۷۵ به ۶/۳۸ درصد رسید است. با مقایسه درصد جمعیت شهری و روستائی نسبت به کل کشور در سال‌های مختلف ملاحظه می‌شود که همان‌طور که به جمعیت شهری کشور افزوده شده است از جمعیت روستائی کشور کاسته شده است که علت عمده این افزایش تبدیل شدن تعداد زیادی از روستاهای کشور به شهر که این تبدیل صرفاً براساس تعداد جمعیت صورت می‌گیرد.

بر اساس گزارش مذکور، جمعیت مناطق روستایی دارای بالاترین نرخ سنی در کشور (بالای 50 سال) است که نشان دهنده بیشترین درصد جمعیت در معرض محرومیت اجتماعی و کاهش جمعیت فعال روستایی است. کاهش جمعیت روستایی آشکارا وجود دارد.

پروژه های مانند طرح اقدامات برای مبارزه با چالش جمعیتی که توسط دولت برای انتقال اکولوژیکی و چالش جمعیتی با هدف اصلی مبارزه با کاهش جمعیت و تضمین انسجام اجتماعی و سرزمینی صورت می گیرد در حقیقت نشان از مشارکت نهادها و دولت‌ها در مبارزه با این زوال دارد.

علاوه بر این، نواحی روستایی نه تنها با تغییرات جمعیتی، پیری جمعیت و خطر بیشتر محرومیت مواجه هستند، بلکه با خطر بالای فقر نیز مواجه هستند.

جالب است بدانیم که «فقر هنوز چهره‌ای بسیار روستایی دارد».

مبارزه با فرار جمعیت از مناطق روستایی به شهرها و تلاش برای کاهش نابرابری‌های سرزمینی عمدتاً به توسعه روستایی متکی است. در این زمینه، صنایع‌دستی برای مبارزه با کاهش جمعیت بسیار مهم است.

علاوه بر این، صنایع‌دستی به طور سنتی در جهان روستایی به عنوان منبع ایجاد شغل برجسته شده است.

بنا به نظر محققان بسیار صنایع‌دستی را به عنوان «بخشی از اقتصاد، به دلیل ظرفیت آنها برای ایجاد اشتغال، به عنوان عنصری از انسجام اجتماعی در قلمروها و به عنوان یک بالقوه تعریف می‌کنند.

منبع توریستی و فرهنگ متمایز شهرستان‌ها بر طبق نظر ریچاردز: گردشگری خلاق اجازه میدهد تا پلی بین خلاقیت محلی و جهانی ایجاد شود، به گفته این نویسنده، یک جنبه کلیدی برای تشویق نوآوری و توسعه جامعه، به ویژه برای جوامع محلی وجود دارد.

بنابراین، پیدایش صنایع دستی توریستی در مناطق روستایی که توسط مردم محلی تامین می‌شود، منبعی برای امرار معاش یا رفاه اقتصادی است که با رشد گردشگری مرتبط است که خود صنایع‌دستی، بیشتر اوقات انگیزه‌ای برای توسعه گردشگری است.

بسیاری از روستاها درآمد خود را براساس فروش محصولات صنایع‌دستی منطقه‌ای و محلی به گردشگران قرار می‌دهند.

علاوه براین، اهمیت تأثیر صنایع‌دستی بر تولید ناخالص داخلی باید برجسته شود، به ویژه در کشورمان که در آن فعالیت هایی مانند استخراج نفت و گاز و   صنایع تأثیر مستقیمی بر اشتغال دارد و سهم زیادی در تولید ناخالص داخلی ملی دارند.

صنایع دستی نقشی مهم  در توسعه روستایی داشته و به ایجاد شغل کمک می کند و به دلیل نابرابری موجود در سطح سرزمینی بین مناطق شهری و مناطق روستایی به طور فزاینده خالی از سکنه، می‌توان نگرانی رو به رشد را هم در سطح بین‌المللی و هم در سطح ملی تأیید کرد.

با توجه به جنبه‌های زیست محیطی، می‌توان نشان داد که صنایع‌دستی می‌تواند بدون آسیب رساندن به محیط زیست و حفظ تنوع زیستی و کمک به جوامع فقیرتر برای دسترسی به درآمدهای بالاتر به بهترین عملکرد ممکن دست می‌یابد .

بنابراین هنر و صنایع‌دستی می‌تواند یک تجارت پایدار باشد از این نظر، صنایع‌دستی یک فعالیت پاک‌تر، پایدارتر و زیست‌محیطی‌تر از فعالیت‌های صنعتی است، مانند تولید طرح‌های مد(انواع البسه محلی نقاط مختلف کشور) فرآیندهای تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی قلمزنی و تولیدات چرمی دست دوز انواع گلیم و گبه و فرش و محصولات چوبی و فلزی و بسیاری از رشته‌های برجسته دیگر.

این جستار با هدف برجسته کردن اهمیت صنایع‌دستی به عنوان عاملی در توسعه مناطق روستایی و همچنین کمک‌های احتمالی آن در چارچوب توسعه پایدار، ارتقای اشتغال، و جلوگیری از جابجایی جمعیت به خارج از روستا ایجاد می‌کند.

توسعه گردشگری و مزایایی که صنایع‌دستی می‌تواند در مقایسه با سایر بخش‌ها ارائه دهد شامل طرح‌ها و ایده‌های است که در حوزه اقتصاد صنایع‌دستی مورد توجه است.

تولید صنایع‌دستی را می‌توان به عنوان تولید «اقلامی که وظیفه‌ای را انجام می‌دهد، با نیاز به استفاده از دست برای ایجاد و استفاده از مواد طبیعی شناسایی شده» تعریف کرد.

صنایع‌دستی یک فعالیت بسیار پایدار است و نقش مثبتی در ایجاد شغل دارد و توسعه گردشگری باعث می‌شود گردشگران علاقه خود را به صنایع‌دستی سنتی محلی مناطقی که مورد بازدید قرار می‌دهند حفظ کرده و ترویج فعالیت‌های حفاظت و مرمت میراث، باعث ایجاد اشتغال و بهبود درآمد برای جمعیت محلی ساکن در نزدیکی محیط‌های تاریخی خواهد شد.

علاوه براین، می‌تواند استفاده بهتر از مواد را تشویق کند و یک نگرش آگاهانه از نظر زیست محیطی را پردازش کند، همانطور که در نکته زیر بیان شده است:

«اهمیت صنایع‌دستی و سنت‌های موروثی ارائه شده در میراث فیزیکی و اخلاقی برای هر منطقه مشهود است.

هنگامی که محیط ساخته شده منطبق با میراث موجود و سنت های مردم طراحی شود، استقرار صنعتگر و تصویر ذهنی و حسی او جاذبه‌های احساسی مکان را تسهیل می‌کند و به برآوردن نیازهای ساکنان کمک می کند و بر رفتار آنها با محیط و همچنین بازدیدکنندگان تأثیر مثبت می‌گذارد».

از سوی دیگر،به دلیل آگاهی از زمینه‌ای که صنایع‌دستی در آن توسعه می‌یابد، واکنش فرهنگی، شیوه‌های کل‌نگر یا تولید جامعه محلی که صنایع‌دستی به آن تعلق دارند، اغلب دارای هویت محلی به‌عنوان یک عنصر متمایزکننده هستند .

اندیشمندان سنت را به عنوان یکی از ویژگی‌های صنعتگری معرفی می‌کنند و محصول، فرآیند ساخت و تاریخ یا ایده‌هایی را که پیرامون آن را احاطه کرده‌اند به‌عنوان عناصری می‌شناسند که از نسل‌ها به نسل‌ها منتقل شده‌اند و ارزش خاصی به هر اثر هنری اضافه می‌کنند.

توسعه روستایی

توسعه روستایی بعنوان اقدامی برای جلوگیری از کاهش جمعیت از طریق مهاجرت به مناطق شهری با چالش اصلی تامین منابع اقتصادی روستاییان (از نظر درآمد، در مقابل مناطق شهری با فرصت‌های شغلی و کارآفرینی بیشتر و بهتر) مواجه است.

بهبودها و منابع فناورانه مانند: دسترسی مستقیم به برق، اینترنت و آب یا حمل و نقل، دسترسی مسافر و کالا، برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان یک منطقه روستایی کافی است بنابراین به جلوگیری از ایجاد جمله معروف "هجرت روستایی"کمک شایانی خواهد نمود.

یکی از اهداف توسعه روستایی فقرزدایی است.

هنگام مبارزه با فقر باید چندین جنبه از جمله تقویت موتور کشاورزی، تجزیه و تحلیل قابلیت زیست مزارع کوچک، اقتصاد غیرکشاورزی روستایی و اجرای اقدامات مناسب دولتی در نظر گرفته شود.

دسترسی به انرژی می تواند به کاهش فقر کمک کند.

فن آوری های جدید همچنین به بخش کشاورزی کمک می کند تا در زمان و منابع صرفه جویی کند، ارتباطات و دسترسی به اینترنت را بهبود بخشد، به لطف نور بیشتر و بهتر، روز کاری را طولانی تر کرده و بهره وری را بیشتر نماید.

در مورد اینترنت، دسترسی به اطلاعات به عنوان منبع دانش و امکانات ارتباطی برای توانمندسازی جوامع روستایی ضروری است و امکانات تجارت الکترونیک می تواند به افزایش فروش بی واسطه کمک کند.

صنایع‌دستی و توسعه روستایی

فعالیت صنایع‌دستی به وضوح به نفع توسعه روستایی است.

از یک سو، به گفته ریچاردز و سانچیس، سرانو و کوستر، صنایع‌دستی تأثیر مستقیمی بر اشتغال در مناطق روستایی دارد.

در واقع، چندین مطالعه موردی نشان داده که چگونه صنایع‌دستی به دلیل ارتقای اشتغال، علاوه بر ایجاد پیوندهای جدید بین شرکت‌ها و توسعه تجارت محلی، قهرمان یک گسترش بزرگ اقتصادی در قرن حاضر بوده و از سوی دیگر  با توجه به اینکه  صنایع‌دستی یک منبع درآمد برای جوامع محلی و یک فعالیت پایدار است در این زمینه، جای تعجب نیست که صنایع‌دستی اقدامات کلیدی در دولت‌ها و سیاست‌های اداره دولتی در مبارزه با کاهش جمعیت روستایی است.

نمونه‌های متعددی از این موضوع وجود دارد، مانند احیای مشاغل و جوامع محلی از طریق صنایع‌دستی و میراث‌فرهنگی.

اهمیت صنایع‌دستی برای توسعه روستایی و کلیدهای توسعه آنها و یا بازارهای روستایی که بخش اصلی آن صنایع‌دستی هستند.

اینها می‌توانند پایه ای برای توسعه، نوآوری، شبکه‌های تجاری و زنجیره تامین مواد اولیه باشند که به عنوان موتور گردش پول در اقتصادهای محلی عمل می‌کنند.

علاوه بر این، گردشگری یک منبع درآمد مهم برای جوامع روستایی در سراسر جهان است به ویژه فروش صنایع‌دستی بومی و سنتی. با توجه به اهمیت صنایع‌دستی در توسعه محلی و مشکلات موجود در ارتباط با مناطق روستایی تعبیر این است که تا چه حد می‌توان صنایع‌دستی را به عنوان یک بخش مولد در نظر گرفت که توسعه مناطق روستایی را تشویق می کند.

انتهای پیام/