فرشید فیروزان، کارشناس گردشگری میراث‌فرهنگی کرمان در یادداشتی نوشت: ایجاد خوشه‌های گردشگری، رویکردی نوین در توسعه گردشگری است که با تمرکز بر همکاری و هم‌افزایی بین ذی‌نفعان مختلف صنعت گردشگری، منجر به افزایش بهره‌وری، ارتقای کیفیت خدمات و توسعه پایدار مقصد می‌شود، در این راستا، تشکیل خوشه گردشگری بین سه استان سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان، که دارای جاذبه ها و  توانمندی‌های عظیم گردشگری در جنوب شرقی ایران هستند، اقدامی موثر برای  استفاده از ظرفیتهای  متنوع  هر سه استان در راستای توسعه گردشگری جنوب شرق کشورخواهد بود.

وجود جاذبه‌های تاریخی  و فرهنگی، مناطق بکر طبیعی و چشمه‌های آب گرم، صنایع  دستی رنگارنگ و سواحل متنوع در هر سه استان، فرصت رقابتی بزرگی برای جذب گردشگر خارجی و داخلی به استان‌های عضو خوشه را بوجود می‌آورد.

هر یک از استان‌های عضو خوشه گردشگری جنوب شرق کشور دارای جاذبه‌های بسیار متنوع و منحصر به فردی است که در ذیل به شکل گذرا برخی از جاذبه‌های استاهای سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان  از اعضای این خوشه گردشگری را مرور خواهیم کرد.

کرمان:

در این استان می‌توان به جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی مانند بیابان جهانی لوت، ارگ تاریخی و جهانی بم، باغ جهانی شاهزاده ماهان، بازار کرمان، مجموعه گنجعلیخان کرمان، گنبد جبلیه، باغ فتح آباد کرمان، ارگ راین،  مجموعه  حاج آقا علی رفسنجان، ارگ انار، روستای جهانی دستکند میمند، کلوت‌های شهداد، تنگه راگه رفسنجان، آبشار کشیت، پارک ملی خبر، بندر هنزا رابر و... همچنین  به برخی از صنایع‌دستی استان  که عبارت‌اند از پته دوزی،گلیم شیریکی‌پیچ، ساخت ظروف مسی، قالیچه افشاری، شال بافی، مفرشو، قالی و فرش دست‌باف و ... اشاره کرد.

سیستان و بلوچستان:

در این استان می توان به جاذبه‌های تاریخی ، فرهنگی  و طبیعی مانند اثر ثبت جهانی میراث فرهنگی سایت باستانی شهر سوخته، کوه خواجه، قلعه غلامان، روستای تاریخی قلعه نو، قلعه خاش ، قلعه ناصری ایرانشهر، قلعه سب، روستای گردشگری کلپورگان، کوه تفتان، روستای لادیز، زیستگاه تمساح پوزه کوتاه، سواحل زیبای چابهار، کوه های مینیاتوری چابهارو... همچنین به برخی از صنایع‌دستی استان که عبارت‌اند ازخامه دوزی، آیینه دوزی، سکه دوزی، سوزن دوزی، سفال کلپورگان ، گلیم بافی و... اشاره کرد.

هرمزگان:

در این استان می‌توان به جاذبه های تاریخی، فرهنگی  و طبیعی مانند قلعه فین، قلعه حاجی‌آباد، قلعه تاریخی کمیز، کاخ و باغ‌های نازدشت، برج سیاه و سفید، حمام گله‌داری، خانه فکری، خانه گلبتان، دو گنبدان گوخرد، معبد هندوها، قلعه هرمز، جنگل حرا، تنگه بوچیر، ساحل بستانو، ساحل مغدان، دره ستارگان ،تنگه چاه کوه و... همچنین به برخی از صنایع دستی استان که عبارت‌ُاند ازگلابتون‌دوزی، خوس‌دوزی، بادله‌دوزی، خرسک‌بافی، چادرشب‌بافی، چنته‌بافی، صنایع دستی دریایی و... اشاره کرد.

لازم به ذکر است  هر سه استان دارای مناطق آزاد و یا ویژه اقتصادی بوده و از قابلیت بالایی در زمینه توسعه گردشگری خوراک ، آیین‌ها ، موسیقی و ادبیات  عامیانه برخوردار هستند.

از مزایای تشکیل خوشه گردشگری می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

با ایجاد برند مشترک برای سه استان، می‌توان  با بهره‌گیری از ابزارهای مختلف تبلیغاتی و بازار یابی  مانند حضور مشترک در نمایشگاه‌های خارجی و داخلی، تبلیغات تلویزیونی مشترک و... این خوشه گردشگری را به عنوان یک مقصد گردشگری متنوع و جذاب معرفی کرد.

با همکاری و هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی سه استان عضو خوشه گردشگری، می‌توان  نسبت به  افزایش جذب گردشگران  و مدت زمان اقامت  و بازگشت مجدد گردشگران برای بازدید دوباره مناطق عضو خوشه گردشگری اقدام کرد.

با ترکیب جاذبه‌های گردشگری هر سه استان، می‌توان محصولات گردشگری متنوعی را  مانند گردشگری کشاورزی، گردشگری کوهستان، گردشگری سلامت، گردشگری تاریخی فرهنگی، گردشگری ساحلی، گردشگری گشت‌های دریایی، گردشگری خوراک و... طراحی و ارائه کرد.

با سرمایه‌گذاری مشترک، می‌توان زیرساخت‌های گردشگری منطقه را بهبود بخشید و به استانداردهای بین‌المللی نزدیک‌تر و توسعه گردشگری در این مناطق می‌تواند منجر به ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی ساکنان شود.

تشکیل این خوشه گردشگری با چالش‌هایی به شرح ذیل نیز روبرو است:

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، نبود زیرساخت‌ها و اعتبارات کافی در برخی مناطق است که باید نسبت به جذب سرمایه‌گذار و اعتبارات لازم با همکاری دستگاه‌های  اجرایی استانی و ملی و تشکیل صندوق‌های مشترک سرمایه گذاری اقدام کرده تا این مشکل رفع شود.

کمبود نیروی انسانی متخصص یکی دیگر از چالش‌های این خوشه بوده که برای توسعه گردشگری در این مناطق نیاز به نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده است که  با برگزاری دوره‌های آموزشی مشترک و جذب نیروهای بومی، این نیاز برطرف خواهد شد.

نبود هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی مختلف، یکی دیگر از چالش‌هایی است که با ایجاد شورای هماهنگی گردشگری منطقه‌ای می‌توان نسبت به رفع آن اقدام کرد.

تبلیغات وبازاریابی ناکافی و نامناسب از دیگر چالش‌هایی است که با طراحی و اجرای کمپین‌های تبلیغاتی موثر مانند تبلیغات محیطی مشترک در پایتخت، برگزاری فم تورهای متنوع، تبلیغات تلویزیونی مشترک و... می‌توان این چالش را برطرف کرد.

تشکیل خوشه گردشگری بین سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان، فرصتی استثنایی برای توسعه پایدار گردشگری در این مناطق بوجود می‌آورد، با توجه به توانمندی‌های بالای این مناطق و مزایای تشکیل خوشه، می‌توان با همکاری و هم افزایی بین جوامع ذینفع مختلف، به توسعه صنعت گردشگری در این مناطق کمک شایانی کرد.

پیشنهادهایی برای تشکیل این خوشه گردشگری به شرح ذیل ارائه می‌شود:

تدوین سند راهبردی مشترک برای توسعه گردشگری در منطقه، می‌تواند به عنوان نقشه راه برای اجرای برنامه‌های توسعه‌ای گردشگری در خوشه مورد استفاده قرار گرفته، ایجاد صندوق توسعه گردشگری منطقه‌ای، تسهیل صدور مجوزهای سرمایه‌گذاری، تقویت همکاری بین بخش‌های خصوصی و فعالان گردشگری استانهای عضو خوشه گردشگری جنوب شرق، ایجاد یک سیستم جامع برای جمع‌آوری داده‌های گردشگری، تقویت همکاری بین بخش دولتی و خصوصی، ایجاد دبیرخانه دائمی برای هماهنگی و پیگیری امور مربوط به خوشه گردشگری، می‌تواند به بهبود عملکرداین خوشه کمک کند.

با توجه به اهمیت توسعه گردشگری در اقتصاد کشور و نقش مهمی که این صنعت در ایجاد اشتغال و درآمدزایی دارد، تشکیل خوشه گردشگری بین سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان می‌تواند گامی مهم در راستای توسعه پایدار گردشگری جنوب شرق کشور باشد.

انتهای پیام/