به گزارش میراث‌آریا، پژوهشگران، فارغ التحصیلان، دانشجویان و عموم علاقه‌مندان با حضور در این وبینار دو روزه به مدت ۱۰ ساعت با ۱۰۰ سبک سفر و گردشگری آشنا شدند و می‌توانند درباره آینده کسب و کار یا فعالیت‌های پژوهشی خود با توجه به ظهور عرصه‌های نوین و رو به رشد گردشگری تصمیم‌گیری کنند.
در روز نخست از این وبینار ناصر رضایی رئیس گروه گردشگری پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه قلمرو گردشگری بسیار گسترده است و طیف وسیعی از انواع گردشگری در ابعاد آموزشی، تجربه محور، لذت‌ها، آموزه‌ها و ایده‌ها مرتبط با فعالیت‌های سفر را شامل می‌شود، گفت: در دهه اخیر با رشد چشمگیر صنعت گردشگری شاهد ظهور عرصه‌های مختلف فرهنگی، هنری، محیط‌زیست، جوامع محلی، حوزه‌های پایدار، تفریحات، دیدن جاذبه‌ها و بناها در عرصه تجربیات و خلاقیت در صنعت گردشگری هستیم که موجب شکل‌گیری انواع مختلف گردشگری شده است.
او با بیان اینکه نکته‌ای که قابل توجه است متخصصین رشته گردشگری باید با انواع مختلف گردشگری از لحاظ علمی و کاربردی آشنا باشند و جنبه‌های مختلف اخلاقی، قانونی، پژوهشی و موارد مرتبط با کسب و کار را درباره انواع مختلف گردشگری بشناسند، افزود: گردشگری کاروانسراهای ایرانی را با توجه ظرفیت‌های بسیاری که در دل کاروانسراها نهفته شده است و مرمت، احیا و بهره‌برداری از کاروانسرا طی سالیان اخیر بسیار حائز اهمیت و رشد چشمگیر این صنعت است.
فرناز نیک‌خواه مدیرعامل شتابدهنده فاخربوم دانشگاه علم و فرهنگ نیز در این وبینار به ارائه توضیحاتی درباره تاریخچه و اهمیت کاروانسراهای ایرانی در گردشگری قدیم و امروزی پرداخت و تصریح کرد: کاروانسراهای ایران نمادی از فرهنگ و تاریخ مردم مهمان نواز ایران است و جز محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری کشور محسوب می‌شود، در زمان‌های گذشته اغلب به دستور پادشاهان و با هدف استقرار کاروان‌های زیارتی و یا تجاری در مسیر سفر خود در مناطق مختلف کشور و اغلب در نزدیکی شهرهای بزرگ ساخته می‌شدند.
او افزود: بسیاری از کاروانسراهای ایران در دوران حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده است و طبق بررسی‌های کارشناسان آثار باستانی در ایران، ۹۹۹ کاروانسرای ایران به دستور مستقیم شاه عباس بنا شده است.
نیک‌خواه در ادامه به بررسی سبک و سیاق گردشگری در کاروانسراهای ایرانی پرداخت و سبک‌های رایج گردشگری امروزی از جمله طبیعت‌گردی، گردشگری باستانی، گردشگری نجوم، گردشگری علمی، گردشگری ادبی، گردشگری خلاق و ... را از جمله گونه‌های گردشگری و سبک‌های سفر دانست که در کاروانسراها ظهور و بروز کرده است و می‌تواند در راستای برنامه‌ریزی توسعه گردشگری داخلی و خارجی از این ظرفیت نهفته در دل کاروانسراها بهره مند شد.
مدیرعامل شتابدهنده فاخربوم دانشگاه علم و فرهنگ در پایان به ذکر مثال‌هایی از گونه‌های گردشگری که در کاروانسراها طی سالیان اخیر اجرا شده پرداخت و اظهار کرد: تلاش‌هایی که طی سالیان اخیر در مرمت و احیای کاروانسراها به همت دولت و بخش خصوصی انجام شده بهترین فرصت برای کسب و کارهای کوچک‌تر و استارت‌آپ‌ها در صنعت گردشگری است که زیست‌بوم کسب و کار خود را توسعه دهند.
در ادامه مهدی همت‌پور سرپرست پایگاه میراث جهانی کاروانسراهای ایرانی با ارائه توضیحاتی درباره گردشگری فرهنگی، نقش آفرینی کاروانسراها در صنعت گردشگری در حوزه فرهنگی، هنری و خلاق دانست و گفت: کاروانسراها در تاریخچه این مرز بوم تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را به خود دیده‌اند اما همواره به واسطه معماری و ذوق طراحان و استادکاران ایرانی تاثیرات شایانی از جمله در صنعت گردشگری و سفر ایفا کرده‌اند و نمادی از مهمان‌نوازی ایرانیان از دیرباز بوده‌اند.
او تاریخچه پیدایش کاروانسراها را از دوره هخامنشیان دانست و دوره صفوی را اوج شکوفایی و ساخت و ساز کاروانسراها خواند و تصریح کرد: ایران همواره به دلیل موقعیت مکانی که داشته در طول تاریخ مسیر تردد بسیاری از کاروان‌های تجاری بوده وگردشگری تجاری در گذشته در کاروانسراها بسیار رواج داشته است اما امروزه گونه‌های گردشگری فرهنگی در کاروانسراها بیشتر ظهور و بروز کرده است.
همت‌پور در ادامه با اشاره به اینکه کاروانسراها باید یک چارچوب مدیریتی جدید اتخاذ و زمینه را برای افزایش تجربیات مورد نظر گردشگران فراهم کنند و درعین حال به حفظ این اماکن ارزشمند در برابر فشارهای ناشی از گردشگری نیز یاری رسانند، افزود: اگر این موضوع به درستی مدیریت نشوند، نسل‌های آینده ممکن است نتواند این آثار با ارزش را مشاهده کنند. بنابراین ایجاد درک و نگرش مثبت، کلیدی برای حفظ منابع گردشگری کاروانسراست.
سرپرست پایگاه میراث جهانی کاروانسراهای ایرانی در پایان ابراز امیدواری کرد از آنجایی که کشور ما دارای ۵۴ کاروانسرای میراث جهانی و بیش از ۷۰۰ کاروانسرای میراث ملی است، بیشتر مورد توجه نهادهای متولی گردشگری و کسب و کارهای این حوزه قرار گیرد. او گفت: گردشگری کاروانسرا قابلیت‌های بسیاری برای رشد و توسعه دارد و ضرورت دارد در آینده به تربیت راهنمایان تخصصی برای کاروانسراها و حمایت از ایجاد کسب و کارهای اختصاصی در این حوزه بپردازیم و ارائه خود را با معرفی عناصر اصلی و تنوع فضای اقامتی و انواع پلان های میراث جهانی کاروانسراهای ایرانی پایان داد.
در روز دوم این وبینارکه با موضوع اصول پایداری در گردشگری به معرفی سبک‌های سفر و گردشگری در راستای توسعه پایدار مقاصد و محیط زیست پرداخته شد، در ابتدا فرناز نیک‌خواه با معرفی اصول ده‌گانه پایداری در گردشگری پرداخت و سپس جنبه‌های مختلف گردشگری پایدار از جمله گونه‌های طبیعت‌گردی، رویکردهای اصلی در توسعه پایدار این صنعت و عرصه‌های نوظهور همچون دیجیتال نومد و فناوری‌های نوین مرتبط با تبلیغات و بازاریابی گردشگری را معرفی کرد.
مدیرعامل شتابدهنده فاخربوم با اشاره به برگزاری اولین کنفرانس بین المللی سرمایه‌گذاری‌های سبز در توسعه پایدار گردشگری به همت دانشگاه علم و فرهنگ و همکاری سایر سازمان‌ها، نهادها و تشکل‌های مرتبط از تمام علاقه‌مندان به توسعه پایدار صنعت گردشگری برای ارسال مقاله و مشارکت در برگزاری این کنفرانس در بهار ۱۴٠۴ دعوت کرد.
او با معرفی گردشگری مسئولانه به عنوان رویکرد اصلی در جهت توسعه پایدار خاطرنشان کرد: گردشگری مسئولانه به نوبه خود به مسئولیتی اطلاق می‌شود که هم گردشگران و هم میزبانان برای اطمینان از حفظ و توسعه این پایداری بر عهده می‌گیرند. یک گردشگر مسئولیت‌پذیر بر اساس آنچه در درازمدت برای جوامع محلی بهترین است تصمیم می‌گیرد و مطمئن می‌شود که اقدامات مبتنی بر آن تصمیمات تأثیر مثبتی بر آن جوامع دارد و این رویکرد با ایجاد تعامل میان گردشگر و جامعه میزبان ضمن ثبت خاطره‌ای ایده‌آل از سفر و گردشگری برای گردشگران موجب توسعه اقتصادی مقاصد می‌شود.
در پایان این وبینار بهار بیشمی عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به آخرین اثر تالیف و ترجمه خود با عنوان کتاب «بررسی کاربردی مشارکت در گردشگری رقابتی و پایدار» ارائه خود را با طرح این پرسش که چه اقداماتی برای پایدارتر و رقابتی کردن صنعت گردشگری با رویکرد مشارکتی نیاز است؟ آغاز کرد و افزود: پایداری را می‌توان به منزله مفهومی برای انواع مختلف گردشگری در نظر گرفت و باید توجه داشت گردشگری انبوه و گردشگری پایدار دو قطب متضادند. زمانی که گردشگری انبوه بد باشد، گردشگری پایدار خوب است. می‌توان گردشگری پایدار را در یک طیف ضعیف تا قوی شاخص‌بندی کرد؛ زمانی که خیلی ضعیف باشد، رشد اقتصادی و نوآوری تکنولوژیکی خوب است. اما زمانی که در مقیاس قوی باشد، حفظ منابع طبیعی اهمیت زیادی دارد.
او با اشاره به اینکه پایداری در گردشگری خود سه رکن اصلی شامل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دارد، خاطرنشان کرد: داشتن هر سه رکن در یک تعریف، تضادهایی ایجاد و درک این مفهوم را با چالش مواجه می‌کند. به منظور توسعه مفهوم گردشگری پایدار، بخشها باید از هم تفکیک شوند؛ در غیر این صورت توسعه پایدار بیهوده خواهد بود، چون با یکدیگر بسیار تفاوت دارند و تناقض در میان این سه رکن کاربرد آنها را سخت می‌کند. باید توجه داشت اگر به جای ترکیب این سه مفهوم متفاوت به طور جداگانه بررسی شود، مفاهیم روشن‌تر خواهد شد. البته جداسازی این سه مفهوم به بحثهای عمیق‌تری پیرامون آنها منتج می‌شود و فقط با تمرکز بر پایداری زیست محیطی، موضوع به مراتب با اهمیت‌تر از زمانی است که بحث درباره گردشگری پایدار به طور کلی باشد.
بیشمی در پایان به بررسی تعریف برخی از مفاهیم در گردشگری پایدار پرداخت و به پرسش برخی شرکت کنندگان در ایجاد و توسعه کسب و کارها و پژوهش‌های گردشگری در حوزه توسعه پایدار پاسخ و با شرکت کنندگان تبادل نظر کرد.
انتهای پیام/
نظر شما