محمد کلهر، روزنامه‌نگار و مسئول روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی در یادداشتی در روزنامه ایران نوشت: با پیشرفت سریع فناوری‌های دیجیتال، مدل‌سازی، تجسم و برقراری ارتباط میراث فرهنگی و طبیعی، «میراث فرهنگی» میان نسل‌های جدید، که گویی آشنایی دیرینه‌ای با فناوری دارند ـ حیاتی دوباره یافته است. میراث فرهنگی دیجیتال، ابزار حفظ هویت و ارتقای سواد میراثی است، نه صرفاً ایجاد یک شبیه‌سازی از گذشته. مسلماً بین بازسازی و بازآفرینی تمایز است. اگرچه برای حفاظت از میراث، توسعه حوزه میراث مجازی مهم است، اما چالش اصلی ارتقای سواد میراثی است.

اما ارتقای سواد میراثی در جامعه چگونه ممکن است؟ مسلماً بهترین روش، آموزش از دوران کودکی و دوران دانش‌آموزی است؛ چون نه‌تنها موجب آشنایی نسل جدید با فرهنگ و تمدنش می‌شود، بلکه به او هویت می‌بخشد.

شاید به همین دلیل است که علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش در پنجمین نشست سراسری معاونان میراث فرهنگی ادارات کل استانی که اخیراً برگزار شد، اعلام آمادگی کرد تشکیلات دانش‌آموزی ویژه میراث فرهنگی راه‌اندازی شود و پیشنهاد ایجاد موزه در مدارس کشور را مطرح کرد.

او همچنین تأکید کرد: نگاه معاونان میراث فرهنگی باید نگاه بلندمدت فرهنگ‌ساز باشد و به یک مدرسه تقلیل نیابد.

از سوی دیگر، علی دارابی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگ کشور بر «مردمی‌سازی میراث فرهنگی» تأکید کرد و از ضرورت برگزاری «زنگ میراث فرهنگی در مدارس» و بازدید رایگان دانش‌آموزان به همراه معلمان و مربیان خود از بناها، آثار تاریخی و موزه‌های هر استان سخن گفت. به گفته او، هنر معاونان میراث فرهنگی آن است که میراث فرهنگی را به «فرهنگ عمومی» تبدیل کنند.

تا چند دهه قبل، رابطه میان مردم و میراث فرهنگی، رابطه‌ای یک‌طرفه بود؛ یعنی این جامعه بود که در اماکن میراثی و بناهای تاریخی حضور می‌یافت، اما با رونق فناوری‌های دیجیتال و گسترش شبکه‌های اجتماعی، اکنون چندسالی است که رابطه میراث فرهنگی و جامعه دوطرفه شده. بنابراین، اگر فردی از جامعه امکان حضور فیزیکی در ابنیه تاریخی را ندارد، می‌تواند بازدید مجازی از آن داشته باشد و این تجربه، سواد میراثی او را ارتقا می‌دهد. هرچند که راه زیادی در پیش است تا مفاهیم جزئی‌تر نظیر میراث فرهنگی ناملموس را عمومی کرد.

به بیان دیگر، هر ایرانی به این درک از مفهوم میراث فرهنگی رسیده است که بداند تخت جمشید جزئی از هویت ایرانی است، اما شاید نداند که جنگل‌های هیرکانی یا فرهنگ پخت نان لواش هم جزو میراث فرهنگی، آن هم از نوع ثبت‌شده جهانیـ هستند. بنابراین بهترین راهکار، عمومی‌کردن میراث فرهنگی است. هرچه این فرهنگ عمومی‌تر شود، کیفیت صیانت از میراث فرهنگی هم بهتر می‌شود. لازمه تحقق این امر، ارتقای سواد میراثی است که مستلزم یک نگاه بلندمدت فرهنگ‌ساز خواهد بود.

انتهای پیام/