به گزارش میراث‌آریا، علیرضا حسن‌زاده با بیان اینکه همزمان با تشکیل این پژوهشکده مقوله نوروز و کوشش در شکل‌بخشی به گفتمان آن در دو حوزه آکادمیک و عمومی به‌عنوان منبعی کلیدی برای هویت ملی ایرانیان بود، در مورد تاریخچه این فعالیت‌ها گفت: در بخش پژوهش، مطالعات مردم‌نگاری مرکز مردم‌شناسی تحت نظارت محمد میرشکرایی رئیس وقت پژوهشکده مردم‌شناسی ادامه یافت.

او افزود: این مطالعات با نام مردم‌نگاری سرزمین انجام شد. در این نوع پژوهش‌ها که با هدف تولید اطلس مردم‌نگاری ایران صورت می‌گرفت،  یکی از موضوعات، ثبت و ضبط مردم‌نگارانه آیین‌های نوروزی در بخش آیین‌های سال/تقویم شمسی بود.

رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی با اشاره به این که اطلاعات جامعی از آیین‌های نوروزی در پژوهشکده مردم‌شناسی از سراسر کشور گرد آمده است، تصریح کرد: همزمان نخستین و دومین همایش بین‌المللی نوروز در دو شهر شیراز و کرمان در سال ۷۰ و ۷۱ برگزار شد که با واکنش تند گروهی که متاثر از میراث غزالی،  دیدگاهی ضدنوروزی داشتند همراه شد.

او با بیان این که پژوهشکده مردم‌شناسی نقشی بی‌همتایی در طرح گفتمان نوروز در انتهای دهه ۶۰ و آغاز دهه ۷۰ شمسی در حوزه عمومی ایران ایفا کرد، گفت: هرچند این حوزه نقدهای غیرمنصفانه فراوانی را به جان خرید اما گفتمان نوروز به مثابه هویت ملی با گفتمان ایران فرهنگی یا جهان ایرانی در پژوهشکده مردم‌شناسی در دوره ریاست محمد بهشتی بر میراث فرهنگی و ریاست محمد میرشکرایی بر پژوهشکده مردم‌شناسی گره خورد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه،  با بیان این که سومین همایش نوروز نیز از سوی پژوهشکده مردم‌شناسی در دهه ۷۰ برپا شد، تصریح کرد: در سال ۲۰۰۳ کنوانسیون میراث ناملموس از سوی یونسکو مصوب شد. بر اساس این کنوانسیون، محمد میرشکرایی نخستین بار پرونده ثبت جهانی میراث ناملموس نوروز را آماده کرد و این پرونده از سوی پژوهشکده مردم‌شناسی برای ارسال به یونسکو تهیه شد.

او با بیان این که مهمترین پرونده ثبت جهانی میراث ناملموس ایران در پژوهشکده مردم‌شناسی آماده و ثبت شد، گفت: همزمان کتاب‌هایی شامل مجموعه مقالات همایش نوروز به دو زبان فارسی و انگلیسی و نیز کتاب‌هایی با تمرکز بر نوروز در حوزه ایران فرهنگی همچون چهارشنبه سوری در جمهوری آذربایجان یا نوروز در ورارودان با نظر این پژوهشکده تهیه و تولید شد.

این مسئول با اشاره به این که در یک دهه اخیر پژوهشکده مردم‌شناسی فعالیت‌های خود را در زمینه نوروز ادامه داده است، گفت: چهارمین همایش نوروز با نام نوروز، میراث صلح و پنجمین همایش آن با نام نوروز خلیج‌فارس و ششمین با نام نوروز و فرهنگ شادمانی از سوی این پژوهشکده در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹  برگزار شده است.‌

رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی با اشاره به این که کتاب‌های این همایش‌ها نیز در چند مجلد به چاپ رسیده است، گفت: از گفتمان‌های جدیدی که پژوهشکده مردم‌شناسی سعی کرده بر پایه میراث نوروز آن را در حوزه عمومی برجسته سازد، می‌توان به گفتمان‌هایی با دال مرکزی نوروز فرهنگ صلح و مدارا، نوروز و خودآگاهی میراثی، نوروز و اخلاق زیست‌محیطی، نوروز و تنوع فرهنگی، نوروز و چندصدایی فرهنگی، نوروز خلیج فارس، نوروز تابستانی، نوروز کوهستانی، نوروز دریای کاسپی و ... اشاره داشت.

او با تاکید بر این که مفهوم کشورهای نوروزی یا اتحادیه نوروز محصول فعالیت این پژوهشکده و به‌ویژه محمد میرشکرایی و سید محمد بهشتی در دهه هفتاد بوده است، خاطرنشان کرد: پژوهشکده مردم‌شناسی از جمله مراکز مهمی است که در طی حیات خویش از سال ۱۳۱۵ تاکنون نقشی مهم به‌عنوان یکی از شاخه‌های علوم میراثی در گسترش سواد میراثی در دو حوزه عمومی و آکادمیک داشته است.

رئیس پژوهشکده مردم شناسی با بیان این که مجوعه کتاب‌های این پژوهشکده در حوزه نوروز ۱۷ کتاب و مجوعه همایش‌های آن ۶ همایش بوده، گفت: سمینارها و نشست‌های متعدد در زمینه نوروز از سوی این پژوهشکده شاید به شمار بیش از ۲۰۰ نشست برگزار شده است.

او از انتشار هفت شماره مجله آیین نوروز  یاد کرد و با بیان این که پژوهشکده مردم‌شناسی خواستار انتقال امتیاز نشریه یادشده به خود بوده، گفت: بارگذاری اطلاعات اطلس مردم‌نگاری سرزمین از سال ۱۳۹۷ آغاز شده است و در حوزه نوروز و یلدا ما تعداد زیادی مدخل را در این اطلس بارگذاری کردیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه خاطرنشان کرد: از جمله کتاب‌های با ارزش تولید شده در پژوهشکده مردم‌شناسی و برپایه پژوهش‌های آن کتاب مرحوم موبد کورش نیکنام از نوروز تا نوروز است که از سوی انتشارات فروهر منتشر شده است.

حسن زاده در پایان با گلایه از این که فقدان بودجه، فعالیت اطلس مردم نگاری سرزمین را از سال ۱۳۹۹ متوقف کرده است، گفت: بودجه به شدت انقباضی پژوهشکده و در اصل پژوهشگاه بر دامنه فعالیت‌های ما اثری منفی داشته است.

انتهای پیام/