فرزان احمدنژاد کارشناس میراث فرهنگی استان البرز در یادداشتی نوشت: یکی از آیین‌های کهن و زیبای مردم طالقان که همچنان در برخی از روستاهای این منطقه به خصوص بالاطالقان برگزار می‌شود، رسمی به نام «کاسه همسایه» است. این سنت دیرینه در نخستین روز عید نوروز به اجرا در می‌آید و هدف آن، تقویت روابط همسایگی، افزایش روحیه تعاون و همکاری و گاه برقراری آشتی میان افرادی است که دچار اختلاف شده‌اند. البته در دیگر مناطق کشور و طالقان در سایر ایام سال نیز همسایه‌ها از غذای خود برای همسایه‌ها می‌بردند که از جهات مختلف با این رسم که در بالاطالقان انجام می‌شود، متفاوت است.
در این رسم کاسه همسایه، خانواده‌هایی که با یکدیگر رفت‌وآمد دارند یا به نوعی در نزدیکی هم زندگی می‌کنند، از خوراکی یا غذایی که برای روز نوروز تهیه کرده‌اند، مقداری را در ظرفی (معمولاً یک کاسه) قرار داده و برای همسایه ارسال می‌کنند. غالباً این وظیفه بر عهده کودکان خانواده گذاشته می‌شود، زیرا باور عمومی بر آن است که رد کردن هدیه‌ای که توسط کودک آورده شده، شایسته نیست و هیچ‌کس به کودکان پاسخ منفی نمی‌دهد.
رسم کاسه همسایه علاوه بر تقویت پیوندهای اجتماعی و همدلی، نقش مهمی در رفع کدورت‌ها و اختلافات دارد. در مواردی که میان ۲خانواده، به‌ویژه مردان خانواده، اختلاف و دلخوری ایجاد شده باشد، زنان خانواده با ارسال کاسه‌ای از غذای نوروز از طریق کودکان، زمینه را برای آشتی و رفع کدورت فراهم می‌کنند. پذیرش این هدیه نماد دوستی و گذشت است و طرف مقابل نیز به نشانه احترام و پاسخ‌گویی متقابل، کاسه‌ای از غذای خود را به همان شیوه ارسال می‌کند.
از نکات جالب و تأمل‌برانگیز این رسم، ارج نهادن به جایگاه کودک به عنوان واسطه‌ای برای برقراری صلح و آشتی است. حتی اگر یکی از طرفین اختلاف داشته باشد و پیش‌تر تصمیم به نپذیرفتن هدایا گرفته باشد، هدیه‌ای که توسط کودک آورده شده را نمی‌توان رد کرد. این امر نشان‌دهنده احترام به معصومیت و بی‌گناهی کودکان و پرهیز از وارد کردن آنان به اختلافات بزرگ‌ترهاست.
این آیین در نخستین روز سال نو و در جریان دید و بازدیدهای نوروزی برگزار می‌شود و معمولاً تا سه تا پنج روز نخست عید ادامه دارد. اجرای این سنت نه تنها نشان‌دهنده سادگی و صمیمیت روابط اجتماعی در میان مردم طالقان است، بلکه مفاهیمی چون تعاون، همدلی، گذشت و صلح را در خود جای داده و به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی ارزشمند این منطقه شناخته می‌شود.
رسم کاسه همسایه، در عین سادگی، بیانگر مفاهیم عمیقی از همزیستی مسالمت‌آمیز و ارج نهادن به روابط انسانی است. این آیین که ریشه در فرهنگ نوع‌دوستی و صلح‌طلبی دارد، همچنان در برخی از روستاهای طالقان اجرا می‌شود و میراثی ارزشمند از پیوندهای اجتماعی نیکو و انسانی به شمار می‌رود.
انتهای پیام/
نظر شما