به‌گزارش میراث‌آریا، سیدمحمد بهشتی امروز سه‌شنبه ۲۶ فروردین‌ماه ۱۴۰۴ در اولین نشست از سلسله نشست‌های علوم میراثی و گردشگری که در محل پژوهشگاه برگزار شد، با بیان اینکه شعار امسال ایکوموس متوجه بحران‌های مربوط به میراث فرهنگی است، اظهار کرد: علاوه بر تهدیداتی که در حوزه میراث فرهنگی وجود دارد، بحران‌هایی مانند آب، تغییرات اقلیمی، جنگ و دیگر موارد که در شرایط طبیعی وجود ندارند، همواره میراث فرهنگی را تهدید می‌کنند.

این چهره ماندگار میراث‌فرهنگی با طرح این سوال که نسبت ما با شعار امسال ایکوموس یعنی میراث در معرض خطر، بلایا و درگیری‌ها چیست؟ بیان کرد: زمانیکه از مدیریت میراث فرهنگی صحبت می‌کنیم به سه حوزه توجه داریم که شامل حفاظت، پژوهش و معرفی است و هر فعالیتی که در میراث فرهنگی انجام شود با این سه حوزه ارتباط دارد.

رئیس اسبق پژوهشگاه میراث فرهنگی با اشاره به این که در شرایط بحرانی بسیاری از فعالیت‌ها تعطیل می‌شود، با این پرسش که «کدام فعالیت تعطیل بردار نیست؟» گفت: در یک شرایط اضطراری حفاظت تعطیل نمی‌شود اما ممکن است پژوهش و معرفی تعطیل شود با این وجود حفاظت در بحرانی‌ترین شرایط باید پرچمش افراشته باشد و حتی در چنین مواردی بیشتر نیز مورد توجه است. بهشتی با اشاره به وضعیت ایران در خصوص بحران‌ها خاطرنشان کرد: ایران سرزمین بی‌قراری است از اول تاریخ نیز ایران سرزمین بی‌قراری بوده و همچنان هم خواهد بود. در عرصه‌های مختلف از طبیعت گرفته تا بحران‌های دیگر تاریخی و اجتماعی ایران به شکل دوره‌ای آبسالی و خشکسالی را تجربه کرده است.

او افزود: سرزمین ما چندین بار توسط مهاجران بیگانه مورد حمله قرار گرفته و تحت تاثیر آن‌ها حکومت در آن تشکیل شده است و همه این تهاجمات نیز بخشی از بی‌قراری‌های این سرزمین است.

این استاد دانشگاه با بیان این که الگوهای زندگی در ایران نیز در تعریف این بی‌قراری‌ها جای‌ دارد، تصریح کرد: الگوی زندگی عشایری و یک جا نشینی و همینطور از جهت اندیشه و باورها و روی آوردن به ادیان مختلف مانند مزیسنا، زرتشت، اسلام، اندیشه غرب و… نیز نشان می‌دهد که ما در معرض بحران هستیم.

بهشتی با اشاره به این که در همه مراتب، سرزمین بی‌قراری بودیم، افزود: در حالی این سوال به ذهن خطور می‌کند که در سرزمین بی‌قراری چطور میشود زندگی کرد؟ که در عرصه‌های دیگر زیستی در جهان، همه از بحران دوری کردند ولی ما در سرزمینمان شاهد تداوم زیست و تداوم فرهنگی هستیم.

چهره ماندگار میراث فرنگی کشور با بیان این که برخی از مستندات نشان دهنده ماندگاری ما در بحران‌ها به جای ترک کردن محل بحران است، گفت: مثلا در حفاری‌های مسجد کبود آثاری از هزاره دوم پیدا شد که جزو قدیمی‌ترین آثار زیست تبریز در عمق ۱۲ متری بود. در آن فاصله آثار زلزله کشف شد که نشان می‌دهد در طور بحران‌ها مردم از این منطقه، جابجا نشدند و مدام آثار زلزله را می‌ساختند به زندگی ادامه می‌دادند.

او با اشاره به درستی یا اشتباه بودن این مدل از زندگی تصریح کرد: در همه ایران، نقاط زلزله‌خیز، سیل‌خیز و خطرناک وجود دارد که در آن نقطه زندگی می‌کنند مثلا اگر تابلوهای «ایستادن ممنوع» را می‌توانستیم در کشور داشته باشیم باید ایرانیان همگی به شکل کوچ‌روی زندگی می‌کردند و یکجا نشینی کامل حذف میشد.

بهشتی با بیان این که اگر نخواهید زندگی یکجا نشینی را حذف کنید باید قرار در بی‌قراری را یاد بگیرید، گفت: مهمترین ویژگی فرهنگ ایرانی قرار در بی‌قراری است و باید بدانیم که تعریف بی‌قراری در سه اصل است.

او افزود: سه ویژگی اصلی بیقراری آن‌گونه است که بی‌قراری دامنه نوسانات را به شدت زیاد می‌کند مثلا نوسانات یعنی در یزد فاصله دمایی سایه و آفتاب ۲۰ درجه است. پس با این احتساب شما نمی‌توانید روی میانگین حساب باز کنید.

این استاد دانشگاه با بیان این که ما در فرهنگ‌مان روز مبادا داریم، تصریح کرد: قرار در بی‌قراری آدابی دارد. علاوه بر آن که استحاله و تحولات شیمیایی زیاد جزو دیگر اصل‌های بیقراری است، مثلا نمکزار شدن، هوا زدگی،خشکی زمین و دیگر موارد در این کشور زیاد دیده می‌شود.

او با بیان این که حرکت از دیگر اصل‌هاست، بیان کرد: حرکت نابه‌هنگام می‌تواند بهم ریختگی را به وجود بیاورد، پس باید اگر از بی‌قراری استقبال می‌کنیم باید تدبیر را داشته باشیم.

بهشتی به تدابیر تاریخی برای حل بیقراری اشاره کرد و گفت: مثلا سفال تدبیر بیقراری است، یکی از تمهیداتی که در زمینه بی‌قراری وجود دارد، مفصل کردن است که به ما اجازه چابکی می‌دهد و سفال مفصل است که غذا را روی آتش با آن پخت می‌کردند.

او با بیان این که در ۷۰ سال اخیر تلقین کردند که ما مبتنی بر الگوی سرزمین‌هایی باقرار زندگی می‌کنیم، تصریح کرد: قرار در بی‌قراری را فراموش کردیم در سرزمینی که اساسا درگیر بی‌قراری است، ناگهان بی‌پناه و حفاظ شدیم.

این استاد دانشگاه به شواهدی مبتنی بر تدبیر در بیقررای ایرانی‌ها اشاره کرد و یادآور شد: پژوهشگاه و معاونت میراث‌فرهنگی باید صدایشان در برابر حفاظت و تدبیر این بیقراری‌ها بلند باشد مثلا در اصفهان مسجد شاه در حال تاثیرپذیری از فرونشست زمین است و در شهر یزد که مشکلات آب در آن وجود دارد راه و شهرسازی در حال گستراندن دامنه ۷۰۰ هکتاری این شهر است.

او با اشاره به این که باید از شعار ایکوموس استفاده کنیم و دیگران را برای حفاظت و همراهی تدبیر در این خصوص تحریک کنیم، گفت: باید همه نسبت به این مهم حساس شوند و این از همه چیز مهمتر است که ما آژیرهای خطر را به صدا دربیاوریم.

انتهای پیام/