زنان شیرازی پخت سمنو را برای برآورده شدن حاجاتشان می‌پزند و آن را منسوب به فاطمه الزهرا (س) می‌دانند در ضمن آن‌ها به خاطر ارادتی که به بی‌بی فاطمه زهرا (س) دارند به سمنو سمنی نیز می‌گویند. 

برای این کار ابتدا گندم را پاک می‌کنند و به روی آن آب می‌ریزند و تا سه روز گندم را در درون آب قرار می‌دهند و هرروز آب آن را تعویض می‌کنند. 

پس از سه روز گندم‌ها را از آب درآورده درترش باله می‌ریزند و منتظر می‌مانند تا تنجه بزند زمانی که گندم تنجه زد و به حدود یک سانتیمتر رسید آن را داخل جوغن سنگی ریخته و خوب می‌کوبند تا کاملاً نرم شود و شیره آن بیرون بیاید، پس شیره به‌دست‌آمده را با مقداری آب داخل دیگ مسی می‌ریزند و روی اجاق قرار می‌دهند پس‌ازاینکه دیگ به جوش آمد به‌اندازه شیره گندم، آرد به آن می‌افزایند. 

آرد باید آرام‌آرام اضافه شود و دیگ بایست بی‌وقفه هم بخورد، برای اینکه یک نفر خسته نشود سعی می‌کنند به یکدیگر کمک کنند هنگام پخت سمنو با قاشق یا کاردک لبه‌های دیگر را به داخل دیگ می‌ریزند تا سمنو تلخ نشود پخت سمنو حدود ۱۲ تا ۱۵ ساعت به طول می‌انجامد. 

هنگام پخت سمنو دعا خوانده می‌شود و در کنار دیگ شمع روشن می‌کنند حوائج خود را طلب می‌کنند. گاهی مقداری تربت امام حسین (ع) داخل آن می‌ریزند و آن را متبرک می‌کنند. بعضی از افراد هنگام بارندگی آب نیسان باران که در اواخر اردیبهشت‌ماه لغایت اوایل خردادماه می‌بارد را داخل شیشه نگهداری می‌کنند؛ و هنگام خیس کردن گندم روی آن می‌ریزند و معتقدند خداوند به آن برکت خواهد داد. 

وقتی سمنو کاملاً جا افتاد مقداری مغز پسته گردو درون آن می‌ریزند گاهی نیز بادام و گردو را باپوست درون دیگ می‌ریزند و بعد از مدتی درب دیگ را برمی‌دارند و با پارچه سفیدرنگی روی آن می‌کشند و مقداری گلاب را با صلوات دورتادور دیگ می‌پاشند و به‌اصطلاح آن را تطهیر می‌کنند. 

آنگاه حاجتمندان دو رکعت نماز فاطمه الزهرا (س) را در کنار دیگ می‌خواندند. پس چراغ‌ها را خاموش می‌کنند مردم بر این باورند که حضرت فاطمه الزهرا (س) بر سر دیگ حاضرشده و پنجه مبارک را روی سمنو قرار می‌دهند. پس از پایان پخت سمنوها را داخل ظرف ریخته و بین مردم تقسیم می‌کنند. 

این آیین سنتی در تاریخ ۸۹/۱۱/۱۹ به شماره ۱۸۱ به ثبت ملی رسیده است. 

* گزارش از مژگان ثابت‌قدم، کارشناس‌مسئول مردم‌شناسی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس

انتهای پیام/