مجموعه گورستان و زیارتگاه خالدنبی جزو جاذبه دیدنی کلاله در شرق استان گلستان محسوب می‌شود که در ارتفاعات و مناطق کوهستانی استان موسوم به کوه «تانگری‌داغ» قرار دارد. 

کمی دورتر از زیارتگاه خالدنبی، روی یکی دیگر از تپه‌های این منطقه، تندیس‌های سنگی متعددی در کنار یکدیگر و به‌طور پراکنده، مانند یک گورستان، از زمین قد برافراشته‌اند. بر اساس مستندات و شواهدی که تاکنون به دست آمده، قدمت این گورستان تاریخی به قرون میانی اسلامی مربوط می‌شود. 

این منطقه بکر با توجه به جاذبه‌های تاریخی و طبیعی منحصربه‌فرد، جایگاه ویژه‌ای در بین جاذبه‌های گردشگری استان گلستان و حتی شمال کشور دارد و سالانه گردشگران بسیاری را به این منطقه از نگارستان ایران جذب می‌کند. 

این حجم استقبال گردشگران و مطرح‌شدن این جاذبه ارزشمند استان در سطح ملی، اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان را بر آن داشته تا علاوه بر پای‌کار آوردن متولیان زیارتگاه حضرت خالد بن سنان (ع) یعنی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان و هیئت‌امنای این زیارتگاه برای ایجاد زیرساخت‌های میزبانی شایسته از زائران و گردشگران، با بهره‌مندی از اعتباراتِ در دسترس زیرساخت‌های مناسب گردشگری را در منطقه مهیا و اقدامات مطالعاتی و حفاظتی را برای این اثر تاریخی ارزشمند اجرایی کند. 

ازاین‌رو این اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان تاکنون اعتباری بالغ‌بر ۳۶میلیارد ریال را در راستای ایجاد و ساماندهی زیرساخت‌های منطقه نمونه گردشگری خالدنبی و همچنین ثبت ملی و اقدامات حفاظتی این اثر تاریخی هزینه کرده است. 

هزینه یک‌میلیارد ریالی برای اقدامات حفاظتی گورستان تاریخی خالدنبی

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان بر ضرورت حفاظت از ساختار و شاکله گورستان تاریخی خالدنبی در اجرای طرح‌های گردشگری در این منطقه تأکید کرد و گفت: «برای اجرای اقدامات حفاظتی و مطالعاتی در گورستان تاریخی خالدنبی کلاله تاکنون بالغ‌بر یک میلیارد ریال از محل اعتبارات معاونت میراث‌فرهنگی استان هزینه شده است.» 

سارا اخوت اضافه کرد: «ثبت گورستان تاریخی خالدنبی در فهرست آثار ملی کشور به شماره ۳۱۵۹۴ در سال ۱۳۹۵ و همچنین عکاسی، مستند نگاری و مطالعات باستان‌شناسی اولیه در خصوص گورستان تاریخی، ازجمله اقدامات اجرایی برای این اثر تاریخی بود.» 

او با بیان این‌که اجرای مطالعات و تهیه نقشه عرصه و حریم گورستان بر اساس بررسی‌های میدانی از پروژه‌هایی بود که در راستای حفاظت از گورستان تاریخی خالدنبی در سال ۱۳۹۹ اجرایی شد، خاطرنشان کرد: «در این پروژه بررسی‌های پیمایشی در مناطق پیرامون گورستان اصلی به شعاع پنج کیلومتر برای شناسایی احتمالی سنگ‌افراشته‌های مرتبط به این گورستان و شناخت دقیق مناطق پراکنش این گورها صورت‌گرفته و محدوده عرصه و حریم آن مشخص شد.» 

معاون میراث‌فرهنگی گلستان بیان کرد: «از دیگر اقدامات مقرر در این پروژه، مستند نگاری سنگ‌افراشته‌های شناسایی‌شده موجود در این گورستان بود که در این مستند نگاری علاوه بر کدگذاری و پلاک‌گذاری تمامی سنگ‌افراشته‌ها، همه مشخصات فیزیکی سنگ‌ها شامل فرم سنگ‌افراشته‌ها، طول، عرض، ارتفاع، ضخامت، نوع و مشخصات تزئینات، آسیب‌شناسی و… به همراه طرح و تصویر در برگه‌های مخصوص به‌عنوان شناسنامه اثر ثبت و ضبط شد.» 

او در ادامه با اشاره به این‌که معاونت میراث‌فرهنگی استان درخواست ایجاد سایت‌موزه در محل گورستان تاریخی خالدنبی را برای اداره‌کل موزه‌های کشور ارسال کرده است، گفت: «در صورت تأمین اعتبار از محل اعتبارات استانی، معاونت میراث‌فرهنگی استان گلستان و اداره‌کل موزه‌های کشور آمادگی صدور مجوزهای لازم را برای گمانه‌زنی و کاوش در راستای ایجاد سایت‌‎موزه را دارند.»

علاوه بر این گورستان اعجاب‌برانگیز و تاریخی، منطقه نمونه گردشگری خالدنبی با برخورداری از تپه‌ماهورهای دیدنی، زیارتگاه حضرت خالد بن سنان (ع)، دشت شقایق، چشمه، مراتع و دامنه‌های سرسبز و جاذبه‌های بی‌بدیل و چشم‌انداز طبیعی، نگینی زیبا در میان جاذبه‌های گردشگری استان گلستان است. 

وجود این جاذبه‌های طبیعی و همچنین مذهبی می‌طلبد تا علاوه بر اجرای اقدامات حفاظتی میراث‌فرهنگی، زیرساخت‌های مناسب و موردنیاز گردشگری نیز در این منطقه نمونه گردشگری ایجاد شود. 

تخصیص ۳۵میلیارد ریال برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در خالدنبی

به‌گفته مسئول دفتر فنی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان تاکنون ۳۵ میلیارد ریال اعتبار برای ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز گردشگری در منطقه نمونه گردشگری خالدنبی شهرستان کلاله هزینه شده است. 

مرتضی حسینقلی‌زاده گفت: «این اعتبار از سال ۱۳۸۵ تاکنون و برای اقداماتی ازجمله اجرای محوطه‌سازی و مبلمان بتنی طرح چوب، احداث شش واحد زائرسرا به همراه تأسیسات موردنیاز، اجرای دیواره سنگی و احداث سرویس بهداشتی در زیارتگاه خالدنبی (ع) اختصاص یافته است.» 

او اضافه کرد: «از دیگر اقدامات اجرایی در این منطقه گردشگری، می‌توان به اجرای روشنایی مسیر، خاک‌برداری و زیرسازی محور به طول شش کیلومتر، فنس‌کشی و حصارکشی گورستان خالد نبی، آب‌رسانی به گورستان، زیرسازی به طول سه کیلومتر، اجرای کمپینگ خالد نبی شامل خاک‌برداری و خاک‌ریزی محوطه و آماده‌سازی بستر، تکمیل محوطه‌سازی و اجرای دیواره حائل بتنی انتهایی و نرده بتنی طرح چوب و فونداسیون سرویس بهداشتی اشاره کرد.» 

تحویل زیرساخت‌های گردشگری به متولیان زیارتگاه خالد نبی

مسئول دفترفنی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان با تأکید بر این‌که مدیریت منطقه گردشگری خالدنبی به‌دلیل ویژگی‌های خاص آن در اختیار اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان نیست، تصریح کرد: «مدیریت این منطقه بر عهده هیئت‌امنا زیارتگاه حضرت خالدنبی (ع) است و ازاین‌رو زیرساخت‌های گردشگری ایجادشده در منطقه نیز تحویل متولیان زیارتگاه می‌شود تا با بهره‌برداری از آن بتوانند به زائران و گردشگران ارائه خدمات کنند.» 

او با اشاره به برنامه اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان برای توسعه گردشگری در منطقه نمونه گردشگری خالدنبی در سال پیشِ رو، خاطرنشان کرد: «برای سال مالی ۱۴۰۱ اعتباری به مبلغ ۳۰ میلیارد ریال برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در این منطقه پیشنهادشده است.» 

حسینقلی‌زاده یادآور شد: «برای تکمیل زیرساخت‌های گردشگری در منطقه نمونه گردشگری خالدنبی اعتباری بالغ‌بر ۱۳۰ میلیارد ریال برآورد شده است. این اعتبار برای عملیات تکمیل کمپینگ پایین‌دست شامل احداث سرویس بهداشتی ۱۰چشمه، کافی‌شاپ و رستوران، فضای اقامتی، آلاچیق، محوطه‌سازی، پارکینگ، روشنایی محوطه و دیوار حائل بتنی پیش‌بینی شده است که در صورت تخصیص اعتبار موردنیاز اجرایی خواهد شد.» 

برخورداری از زیارتگاه خالدنبی (ع) و گورستان تاریخی با سنگ‌قبرهای استوانه‌ای که ارتفاع بعضی از آن‌ها به بیش از دو متر می‌رسد و همچنین طبیعت بکر و تپه‌ماهورهای بی‌نظیر، این منطقه نمونه گردشگری را به سرزمینی دارای پتانسیل در حوزه‌های مختلف گردشگری ازجمله طبیعی، تاریخی و مذهبی تبدیل کرده است. 

بهره‌مندی از این ظرفیت‌های بی‌بدیل در حوزه گردشگری و میراث‌فرهنگی جز با تعامل و پای‌کار آمدن دستگاه‌های اجرایی مرتبط ممکن نخواهد بود. 

 

* گزارشی از ابوالفضل آذری

انتهای پیام/