رائد ناصری‌فر معاون میراث‌فرهنگی استان ایلام در یادداشتی نوشت: تعزیه اسب و علم وکتل از جمله مراسم مذهبی است که از دیر باز هر ساله در روز عاشورا در استان ایلام و در ایل شوهان برگزار می‌شود. قبل از شروع مراسم، اسبی را با پارچه‌های سیاه و رنگین آراسته، با وسایل جنگی تزیین کرده و قسمت‌هایی از بدن اسب را به نشانه اصابت تیر و کمان با رنگ قرمز منقش می‌کنند. همچنین پیش از شروع مراسم، علم و کتل‌هایی را از پارچه‌های سیاه و رنگی درست کرده و به دست مردان و زنان شرکت‌کننده در مراسم تعزیه می‌دهند.
کُتل نماد عینی است از ایام‌الله عاشورای حسینی در صحرای کربلا و یادآور صحنه سرنشین از دست رفته ذوالجناح و شهادت سیدالشهدا بوده و تجسم واقعه جانکاه آن روز است، علم نیز نشانی از رایت برافراشته‌ای است که زمانی در دست علمداری بوده و اکنون نیز از دست علمدارش به زمین افتاده و ضرورتاً می‌بایست توسط علمدار دیگری برافراشته شود تا بدین‌سان راه رهروان حقیقت و مردان بزرگ و خداجوی بلاانقطاع ادامه یابد.
بی‌تردید صحنه علمداری بزرگ پرچم‌دار عاشورای حسینی حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) با پیام عارفانه خود ضرورت اتحاد و تداوم درصحنه مبارزات را در اذهان حاضرین تقویت و زنده نگه می‌دارد، در هنگام شروع مراسم یک نفر اسب تزیین‌شده را به میان زنان شرکت‌کننده در مراسم می‌آورد،گروهی از زنان مسن و میان‌سال و مجرب که اصطلاحا آنان را «سره ژن» (بزرگ زن)، که از نظر شخصیتی دارای جایگاه و منزلتی هستند، در عزای سیدالشهدا چنان متألم و متأثر هستند که به‌محض دیدن اسب بی‌سوار که نماد اسب امام حسین (ع) است دور آن حلقه زده و به‌صورت دسته‌جمعی اقدام به خواندن آواز حزن‌انگیز «مور» یا مویه می‌کنند. این گروه مرثیه‌خوانان یا «مورآورها» نام دارند و به‌صورت دسته‌جمعی اشعار کردی را در وصف امام حسین (ع) و یاران باوفایش با صدایی حزن‌انگیز اجرا می‌کنند.
اکثریت زنان شرکت‌کننده در مراسم بر روی پیشانی سربندهای خود و روی شانه‌های عبا یا چادر و «قتره‌ای» که به دوش انداخته‌اند گل می‌مالند، که نشان عزا و نماد بازگشت انسان به خاک است.
در این مراسم مردان نیز در فضای دیگر اقدام به اجرای آیینی خاصی با چوب و شمشیر می‌کنند که نماد پیکار امام حسین و یاران باوفایش با کفار است.
از جمله عناصر دیگری که در این مراسم وجود دارد ساز و دهل است، حضور ساز و دهل در صحنه مراسم درواقع نواختن مارش عزا و تنظیم‌کننده تعزیه و شیون زنان در پای کتل و بیرون آوردن افراد شرکت‌کننده در مراسم از حالت بی‌تفاوتی و یکنواخت کردن وضعیت روحی آنان با صحنه غم‌انگیز حاکم بر فضای مراسم است.
در مراسم تعزیه اسب و کتل در سال‌های اخیر در پایان مراسم یک نفر مداح چند دقیقه‌ای را به مداحی و ذکر مصیبت امام حسین و یاران و اهل بیتش می‌پردازد. در طول برگزاری مراسم از شرکت‌کنندگان در مراسم با شربت و چای و خرمای نذری و در بعضی مواقع با غذای نذری پذیرایی به عمل می‌آید.
این مراسم در تاریخ 18 بهمن 1389 و به شماره 607 در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
انتهای پیام/
نظر شما