فرهنگ و تمدن هر نسلی نیز نشات گرفته از آداب، سنن نیاکان و پیشینیان است و پایه های اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی هر ملتی ریشه در اعتقادات و مباحث فرهنگی و اجتماعی اجداد آن سرزمین دارد. احیای بازی‌های قدیمی می‌تواند در شناساندن فرهنگ اصیل پیشینیان و همچنین پیوند نسل جدید با نیاکان بسیار موثر است.

گیلان یکی از استان‌هایی است که بیشترین بازی‌های بومی - محلی را در کشور دارد که سابقه برخی از این بازی‌ها به بیش از چند قرن می‌رسد و اکثر آنها نیز بسیار هیجان انگیز است و به طور معمول این ورزش‌ها در مناسبت‌های مختلف به نمایش در می‌آیند.

شناسایی بیش از ۲۵۰ بازی بومی محلی در گیلان

گیلان از دیرباز با داشتن فرهنگ غنی در ورزش نیز در سطح کشور پیشرو بوده است. ورزش و بازی‌های بومی و محلی در این استان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و است و همیشه گیلان در ورزش و اهمیت به شادی جزو اولین‌ها بوده است.

علاقه مردم این خطه به ورزش به سال‌های اخیر مربوط نمی‌شود به طوری‌که در ورزش‌های بومی - محلی استان گیلان از پیشینه چند صدساله برخوردار است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان در این خصوص اظهار کرد: با این وجود بیش از ۲۵۰ بازی بومی - محلی در گیلان شناسایی شده که حدود ۱۸۰ مورد آن ثبت شده است.

ولی جهانی افزود: از مهمترین این بازی‌ها می‌توان به کشتی گیله مردی، لافند بازی، کلاه پران، عروس گولی، قیش بازی، ال‌کاوه، مرغانه بازی، ترنا، الختر، ماچلوس، هفت سنگ، آهوچره، آغوز بازی، شیرین دودو (زو یا کبدی)، هپولیکا، و توپ‌پا اشاره کرد که لافند بازی به همراه کشتی گلیه مردی از معروف ترین و محبوب‌ترین بازی‌های بومی محلی استان قلمداد می‌شوند.

او ادامه داد: در بین ورزش‌های بومی محلی، کشتی گیله مردی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و اکثر ورزش‌دوستان در کشور نام این رشته ورزشی بومی محلی را شنیده و حتی استان مازندران در این رشته فعالیت و پهلوانان خوبی دارد.

جهانی بیان کرد: از بازی‌های بومی ‌- محلی در استان گیلان، ۱۸ بازی به ثبت ملی رسیده و تاکنون نیز چهار بازی بومی محلی گیلان شامل رشته زیبا و پرطرفدار کشتی گیله مردی در سال ۹۰، لافند بازی(لافن بازی) از بازی های بومی محلی محبوب گیلان در سال ۹۱، ال کاوه بازی و همچنین مرغانه بازی در سال ۹۸ به ثبت ملی رسیده‌اند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان خاطرنشان کرد: همچنین آیین شکرگزاری گیله مردی و مراسم جشن خرمن نیز به ثبت ملی رسیده‌اند که در این ۲ مراسم نیز، بازی‌های بومی - محلی گیلان با استقبال خوب اقشار مختلف مردم اجرا می‌شود.

لافن بازی ورزش بومی محلی زیبا و مهیج

طی چند سال اخیر برنامه‌ها و گزارش‌های مختلفی در خصوص کشتی گیله مردی ارایه شده اما لافن(لافند) بازی بعنوان یکی از بازی‌های بومی محلی و بخشی از فرهنگ مردم با وجود پیشینه و محبوبیت زیاد، مهجور مانده و نفرات انگشت شماری در این رشته فعالیت می‌کنند.

این ورزش آیین کم‌نظیر در اکثر شهرها و روستاهای مناطق جلگه‌ای گیلان به ویژه خمام، لشت نشاء، لنگرود و رودسر  و بخش غربی مازندران مانند رامسر و تنکابن که از نظر فرهنگی با فرهنگ گیلانی قرابت صد درصدی دارند، طرفداران زیادی دارد و اغلب در جشن‌های عروسی، نوروز، سیزده بدر، همایش‌ها، جشنواره‌ها و حتی در بازارهای هفتگی اجرا می‌شود.

یکی از کارشناسان باسابقه ورزش گیلان در خصوص ورزش بومی محلی لافن بازی اظهار کرد: لافن یا لافند بازی یکی از ورزش‌های بومی - محلی شناخته شده و معروف استان گیلان در سطح کشور است که در اکثر جشن‌ها این بازی به نمایش گذاشته می‌شود.

اسماعیل شکری افزود: این رشته بومی محلی گیلانی قدمت زیادی دارد و برخی از ملوانان و کشتیرانان نیز در زمان‌های گذشته برای کار خود از آن بهره می گرفتند به طوری که واعظ کاشفی سابقه این رشته را به زمان حضرت نوح (ع) می‌داند.

نحوه اجرا و وسایل موردنیاز لافند بازی

اکنون به خود لافن (لافند) بازی می‌پردازیم که این رشته از ۲ نفر تشکیل شده و زمین بازی آن آزاد است و وسایل مورد نظر طناب و نقاره است. ترکیب گروه‌های بندبازی نیز از بندباز که به آن پهلوان نیز گفته می شود و یالانچی یا شیطانک که وردست پهلوان است، سرناچی و نقاره(دهل) زن تشکیل می‌شود.

بندباز در بالای طناب حرکات نمایشی انجام می دهد و یالانچی نیز در پایین با تقلید از بندباز، مردم را به خنده می آورد. پوشاک و ابزارها در این نمایش سنتی جذاب که در مطالعه فرهنگ بومی مردم گیلان مشاهده می‌شود نمایانگر عناصر بومی و روحیات مردمان این سرزمین است.

چهار تیر چوبی یا لوله آهنی که طولی به اندازه 5 متر دارد و از چوب‌های جنگلی یا لوله های باریک آهنی درست شده نیز در این نمایش مورد استفاده قرار می‌گیرد و ابزار مورد نیاز با توجه به مهارت و بازی لافندباز مانند دوچرخه، صندلی، سینی، لحاف و تشک، چراغ شیشه‌ای، بطری نوشابه و دیگ بزرگ نیز در این مراسم استفاده می‌شود.

طناب و ریسمان این بازی از جنس کنف است که البته مرحوم پرویز خودش که یکی از برجسته‌ترین ورزشکاران تاریخ این رشته بومی محلی محسوب می‌شد، از ترکیب کنف و ابریشم در بافت طناب استفاده می‌کرد که این طناب 20 متر طول دارد و از ۱۲ رشته و چهار لایه سه رشته‌ای تابیده شده و وزن آن حدود ۳۰ کیلوگرم است.

لنگر که نوعی چوب بلند است که لافند باز به وسیله آن تعادل رو خود حفظ می‌کند دیگر وسیله مورد نیاز برای این رشته بومی محلی است که از دو نیمه سه متری تشکیل شده و با یک بست فلزی به یکدیگر متصل می‌شود.

لباس موردنیاز لافندباز یا پهلوان نیز سبک و چسبان است که بنا به سلیقه بندبازان، تزئیناتی بر روی آن انجام می‌شود و در گذشته پهلوانان برای جلوگیری از چشم زخم، دعاهایی بر بازوی خود می‌بستند، همچنین لباس یالانچی‌ها نیز شبیه لباس حاجی فیروز است.

برای شروع ابتدا یالانچی وارد میدان شده و عربده جویی می‌کند، پهلوان پس از او وارد میدان می‌شود و می‌خواهد بالای طناب برود که یالانچی جلوی او را می‌گیرد و با حرکات خنده‌آور مانع این کار می‌شود، سپس پهلوان با او کشتی گرفته و یالانچی را زمین می‌زند و بالای طناب می‌رود.

لافن بازی ورزش کهن و زیبای گیلان زمین

شروع بازی با نرمش پا و دو کام و دو شاخه زدن دو ضرب و سه ضرب است که سابقه آن در ایران به مرحوم پهلوان خودش برمی‌گردد و بهترین نوع بازی به عقیده پهلوانان همان دوکام و دو شاخه زدن است.

پهلوان از طناب پایین آمده و یالانچی را بر دوش گرفته و بالای طناب می‌برد، همچنین پهلوان صندلی را بالای طناب برده و صندلی را داخل مجمعع گذاشته و روی صندلی می‌نشیند.

حرکات پهلوان بر روی طناب بسیار زیبا، مهیج و خطرناک است و شاید به دلیل خطرناک بودن حرکات روی طناب و آن هم از فاصله چندی متری، افراد چندانی مایل نیستند که در این رشته ورزشی بومی محلی ورود کنند زیرا انجام این حرکات نیز بسیار سخت و خاص است.

به هر حال لافند بازی یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین بازی‌های بومی محلی در گیلان است که مرحوم پرویز، خودش به همراه فرزندانش نقش بسزایی در آشنایی این رشته در میان مردم داشتند و در مراسم‌های مختلف حضور پیدا می‌کردند و این ورزش بومی محلی را به همراه فرزندانش به نمایش می‌گذاشت.

انتهای پیام/