میراث آریا: بی‌شک نسخ خطی بعنوان منابع اصلی پژوهش در حوزه‌های تاریخ، ادبیات، هنر ومذهب است لذا مطالعه میراث مکتوب که بخشی از برگه‌های تاریخ هر منطقه است، می‌تواند ما را در یافتن حقایق گمشده تاریخ گذشته یاری رساند.
بر کسی پوشیده نیست که ترقی و تعالی یک جامعه آن‌گاه میسر می‌شود که از پیشینه تاریخ تمدنش آگاه باشد و یکی از این شناخت‌ها را می‌توان از میراث مکتوب به یادگار مانده به دست آورد.
در واقع حفظ این اسناد تاریخی، گهربار وارزشمند گامی مهم در زنده نگاه داشتن سنت پیشینیان و ارج نهادن بر همت آنان دانست. اسناد تاریخی را بر اساس کاربرد و محتوای متن می‌توان به فرامین شاهی، مبایعه نامه، عقدنامه، استشهادنامه، وصیت‌نامه، وکالت‌نامه و… اشاره کرد که موضوع مقاله در مورد مصالحه‌نامه است که متن صلح‌نامه بین دو نفر یا بیشتر است که تعدادی از افراد سرشناس و شاهد این سند دورتادور اصل سند را مهر می‌زنند.
مصالحه نامه سنه ۱۳۰۷ه ق (سند شماره ۲)
این سند تاریخی با موضوع مصالحه نامه، به خط شکسته نستعلیق با مرکب مشکی روی کاغذ کاهی رنگ در اندازه ۲۱×۳۱ سانتی‌متر که به سال ۱۳۰۷ هجری قمری در دوره حکومتی ناصرالدین شاه بین خدیجه سلطان صبیه ذوالفقارخان امیر پنجه (سردار اسعدالدوله اول) و لطفعلی بک خلف حسن خان طارمی در خصوص قریه هلیل آباد از توابع شهرستان ایجرود است. سند مورد مطالعه در ۱۵ سطر نوشته شده و ۱۰ نفر شاهد بر آن مهر زده‌اند. در بین مهرها سجع مظفرالدوله و مظفرالسلطنه از سران خاندان مظفری دیده می‌شود.
مصالحه نامه سنه۱۳۰۷ ه ق (دوره ناصرالدین شاه قاجار) سند شماره ۱
مهر های سند شماره ۱ به سال ۱۳۰۷ ه ق شامل:
۱- خدیجه سلطان، خدیجه سلطان خانم دختر ذوالفقارخان ناظم العداله و خواهر حسینقلی خان منیع الدوله (اسعدالدوله دوم)
۲- عبده احمد
۳- عبده قوام الدین الموسوی
۴- باقر ابن محسن الموسوی
۵- حسن الموسوی
۶- علی الموسوی
۷- ابوعبدالله الموسوی از روحانیون دوره قاجار زنجان از فرزندان ابوالقاسم میرزایی موسوی
۸- رضاقلی رضا قلی خان فخیم الدوله، همسر جمیله خانم ذوالفقاری
۹- مظفرالدوله آقاخان مظفرالدوله پسر ابراهیم خان مظفرالسلطنه
۱۰- مظفرالسلطنه حسین پاشاخان مظفرالسلطنه پسر ابراهیم خان مظفرالسلطنه
ساختار سند مصالحه‌نامه شماره ۱ به سال ۱۳۰۷ ه ق:
یکی از اسناد شرعی دوره قاجار مصالحه نامه است که یکی از دو طرف صلح را مصالح و دیگری را مصالح له یا متصالح و چیز دعوی یا حق و… مورد صلح را مصالح عنه گویند و عوض یا مال مورد صلح را مال المصالحه یا مصالح به گویند. به مکتوبی مطابق این ارکان را صلح نامه یا مصالحه نامه گفته می‌شود.
۱- بسمله، هوالمالک باالاستحقاق
۲- دیباچه، منظور ازتحریر این کلمات شرعیه المضامین آنکه
۳- مشخصات مصالح، علیاجاه عفت آداب مخدره معظمه محترمه خدیجه سلطان خانم دامت عفتها صبیه ذوالفقار خان امیر پنجه
۴- شرایط تحقق عقد، بالطوع و الاختیارمن دون شاتپه الاکراه والاجبار
۵- مشخصات مصالح له، با عالیجاه اعز النجباء العظام لطفعلی بک خلف مرحوم حسن خان طارمی ساکن زنجان
۶- مصالح به، همگی و تمامی مساحت یک دانگ تمام از کل شش دانگ قریه هلیل آبادملک متصرفی بلانزاع خود واقعه در محال سهرورد خمسه به انضمام تمام یک دانگ از مخروبه پاخار متعلقی قریه هلیل آباد و به انضمام یک دانگ تمام از مخروبه آق داغ و جملگی یک دانگ تمام از مزرعه مخروبه چریک
۷- مال المصالحه، مبلغ یک هزار تومان وجه نقد قران ناصرالدین شاهی ویک مثقال رود هزار دینار که نصف صحیح آن پانصد تومان موصوف است
۸- الفاظ اعتباری و ایجاب و قبول وصیغه مصالحه با قاطبه شرایط و ارکان ایجابا «و قبولا» بینهما صدور و جریان یافته
۹- تاریخ تحریر و کیف شاء فکان وقوع ذلک فی چهاردهم شهر جمادی الثانیه من شهور هزار و سیصد و هفت هجری سنه ۱۳۰۷
مصالحه نامه سنه ۱۳۲۴ه ق (سند شماره ۲)
این سند تاریخی با موضوع مصالحه‌نامه، به خط شکسته نستعلیق با مرکب مشکی بر روی کاغذ کاهی رنگ که به سال ۱۳۲۴ هجری قمری در دوره حکومتی مظفرالدین شاه بین عزت‌القلوب خانم صبیه پاشاخان مظفرالسلطنه و زهرا خانم الشهیر به شاهزاده خانم بنت محسن میرزا میر آخور در خصوص باغ حسین آباد زنجان است. سند مورد مطالعه در ۱۶ سطر نوشته شده و سه نفر شاهد بر آن مهر زده‌اند. در بین مهرها سجع مظفرالدوله از سران خاندان مظفری دیده می‌شود.
۱- عزت القلوب، عزت القلوب صبیه پاشاخان مظفرالسلطنه
۲- مظفرالدوله آقاخان، مظفرالدوله فرزند ابراهیم خان مظفرالدوله
۳- ابوالمکارم الموسوی، ابوالمکارم الموسوی فرزند میرزاابوالقاسم موسوی
ساختار سند مصالحه نامه مورد مطالعه:
۱- بسمله، هوالمالک باالاستحقاق
۲- دیباچه، منظور ازتحریر این کلمات شرعیه
۳- مشخصات مصالح، سرکارعلیه عالیه تاج المخدرات عزت القوب خانم صبیه پاشاخان مظفرالسلطنه
۴- شرایط تحقق عقد، بالطوع و الاختیارمن دون شاتپه الاکراه والاجبار
۵- مشخصات مصالح له، با نواب معظمه عالیه حاجیه زهرا خانم الشهیر به شاهزاده خانم بنت محسن میرزا امیرآخور
۶- مصالح به همگی و تمامی مساحت هفت سهم از جمله ۱۵ سهم باغ حسین آباد
۷- مال المصالحه، مبلغ 200 تومان وجه نقد قران جدید ۲۴ نخودی
۸- الفاظ اعتباری و ایجاب و قبول و این صیغه خیرهم علی النهج المسطور جاری شد
۹- تاریخ تحریر، و قدکان ذلک تحریرا فی الثانی والعشرین من شهر صفرالمظفر من شهور سنه ۱۳۲۴
گزارش از پرستو قاسمی اندرود، کارشناس ارشد باستان شناسی و رئیس گروه موزه‌ها و اموال منقول تاریخی فرهنگی
انتهای پیام/
نظر شما