به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مراسم بزرگداشت زنده‌یاد سید محسن حبیبی پژوهشگر، نویسنده و استاد تمام رشته شهرسازی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران با نگاهی به شخصیت علمی ایشان از چشم‌انداز میراث‌فرهنگی ۳۰ مهرماه ۱۴۰۲، به همت پژوهشکده بناها و بافت‌های تاریخی-فرهنگی برگزار شد.

مصطفی ده‌پهلوان رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری که امروز در این مراسم سخن می‌گفت تصریح‌کرد: سعادت بزرگی که در زندگی داشتم این بود که سالها خادم خانه موزه مقدم بودم و در جریان افتتاح این مجموعه در دانشکده هنرهای زیبا با ۲ محسن آشنا شدم؛ استاد محسن مقدم و زنده‌یاد استاد سید محسن حبیبی...

او افزود: در وقفنامه خانه موزه مقدم آمده که این موزه وقف دانشجویان هنرهای زیبا و باستان‌شناسی دانشگاه تهران می‌شود، متولی این وقف رییس دانشگاه تهران و ناظر عالی آن رییس دانشکده هنرهای زیبا است، این شد که از سال ۱۳۸۵ به دلیل ریاست زنده‌یاد سید محسن حبیبی بر دانشکده هنرهای زیبا بارها مزاحم استاد شدیم و از کاستی‌هایی که در باب موزه مقدم اتفاق می‌افتاد سخن گفتیم.

ده‌پهلوان با اشاره به افتتاح خانه موزه مقدم بصورت موزه فعلی در ۵ مرداد ماه ۱۳۸۸ گفت: در ملاقات با استاد حبیبی در مراسم افتتاحیه مشکلات و کمبودهای موجود را بیان کردیم و او با صعه صدر و تعهدی که به میراث‌فرهنگی داشت پیگیر موضوع از ریاست وقت دانشگاه تهران و رفع مشکل شد.

رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با درود به روح زنده‌یاد سید محسن حبیبی گفت: زندگی صحنه یکتای هنرمندی مااست، هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود صحنه پیوسته به جااست، خرم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد...

زنده‌یاد سید محسن حبیبی به خاطر بزرگواری که در حق میراث‌فرهنگی داشت در ذهن ما خواهد ماند و امروز جای بزرگانی چون او در حوزه معماری ایران خالی است که امیدواریم بتوانیم دغدغه‌هایی را که امروز برای معماری ایرانی اسلامی وجود دارد در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در حد توانمان کاهش دهیم.

او در تشریح وجه علمی شخصیت زنده‌یاد سید محسن حبیبی گفت: استاد کتاب‌هایی دارند که به چاپ بیستم نیز رسیده،کتاب «از شار تا شهر» او الگوی جلسات دوم و سوم درس معماری اشکانی بنده بعنوان یک باستان‌شناس بود و امیدوارم مبنایی که او در تحلیل فضاهای شهری پیش از اسلام گذاشته را ما هم بتوانیم بعنوان یک باستان‌شناس ادامه دهیم.

ده‌پهلوان در پایان تصریح‌کرد: امیدواریم بتوانیم در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری از تجارب تک تک عزیزان حاضر در این نشست بهره برده و تعهدی که زنده‌یاد سید محسن حبیبی به میراث‌فرهنگی داشتند را به جای آوریم.

مهناز اشرفی رییس پژوهشکده ابنیه و بافت‌های تاریخی-فرهنگی در این نشست با اشاره به برگزاری هر ساله مراسم بزرگداشت متخصصان و افراد تأثیرگذار در حوزه میراث‌فرهنگی کشور به پاس زحمات ایشان در این پژوهشکده، ابعاد شخصیت علمی زنده‌یاد سید محسن حبیبی را در حوزه میراث‌فرهنگی ناشناخته خواند و گفت: در برگزاری این نشست تلاش کردیم از تمامی نهادهایی که وی در آنها به فعالیت می‌پرداخته دعوت بعمل آوریم که تا حدودی هم موفق شدیم.

رییس پژوهشکده ابنیه و بافت‌های تاریخی-فرهنگی با اشاره به اینکه حضور زنده‌یاد سید محسن حبیبی در میراث‌فرهنگی همواره موجب خیر و برکت بوده است تصریح‌کرد: قبول زحمت ایشان در پذیرفتن عضویت در هیأت تحریریه مجله اثر و کمیته همایش راه ابریشم برای ما بسیار ارزشمند بود و در این مدت از دانش ایشان بهره‌های زیادی بردیم.

او ابراز امیدواری‌کرد: این نشست و خروجی مباحث آن این فرصت را برای دانشجویان فراهم کند تا از دیدگاه‌ها و نظریات ایشان در مطالعات، پروژه‌های تحقیقاتی و پایان‌نامه‌ها بهره گیرند.

در ادامه ذات‌الله نیکزاد معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، خود را از کوچکترین شاگردان زنده‌یاد سید محسن حبیبی دانست و گفت: درکلاس درس و در بدنه میراث‌فرهنگی طی جلسات و نشست‌هایی که در خدمت ایشان بودیم حضورشان مانند باقی اساتید عزیز محفل علم آموزی و دانش بود.

او با اشاره به اینکه نسبت زنده‌یاد سید محسن حبیبی با میراث‌فرهنگی کاملا در کتابهای ایشان پیداست تصریح کرد: نگاه عمیقی که وی به بحث شهرسازی با رویکرد سیر تحول تاریخی به  شهرهای ایران داشت برخاسته از داده‌هایی بود که در حوزه دانش میراث‌فرهنگی تولید می‌شد، و او توانست به زبان شهرسازی آنها را بیان کرده و در اختیار دانشجویان این رشته قرار دهد و نظریه تحول و توسعه شهرسازی را ارائه کند و اینها مبتنی بر دانش عمیق وی در حوزه میراث‌فرهنگی بود.

نیکزاد گفت: استاد حبیبی حد فاصل بین ۲ بخش در جامعه علمی ایران بود؛ یکی در حوزه میراث‌فرهنگی که نحوه‌ای از نگاه به شهرها، بناها و آثار تاریخی و سرزمین ایران وجود دارد و خارج از آن در بخش مسکن، شهرسازی و ... که نسبتی با گذشته تاریخی ایران ندارند.

معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری تصریح‌کرد: زنده‌یاد سید محسن حبیبی حلقه واسط این ۲ حوزه بود و آنچه را که می‌بایستی با نگاهی عمیقی به شهرهای ایران مطرح می‌شد، به زبان شهرسازی جدید بیان می‌کرد به همین دلیل مطالعات و جایگاه او در حوزه دانش، آموزش و مطالعات شهرسازی بسیار ارزشمند بود و هیچ‌گاه ارتباطش را با میراث‌فرهنگی قطع نکرد و همواره با روی گشاده تجربیاتشان را در اختیار علاقمندان قرار می‌داد.

در ادامه این نشست فرزانه مالواجرد به تبیین نقش زنده‌یاد سید محسن حبیبی در شورای عالی شهرسازی و معماری پرداخت و گفت:شورای عالی شهرسازی و معماری ایران طبق قانون بالاترین نهاد حاکمیت در حوزه سیاست‌گذاری درخصوص شهر و سرزمین است، سال ۹۲ برای نخستین بار با پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری کمیته‌ای تخصصی ذیل شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تشکیل شد که نقطه عطفی در تاریخ پنجاه ساله این شورا بود.

او گفت: کمیته تخصصی «معماری طراحی شهری و بافت‌های واجد ارزش» از این نظر حائز اهمیت بود که تا پیش از تشکیل آن تا سال ۹۲اعضای شورای عالی شهرسازی تماما دولتی بودند که در کمیته ذیل این نهاد طرح‌ها را مورد بررسی قرار می‌دادند و مهمترین اقدام هم بررسی طرح‌های جامع بود.

مالواجرد اظهارکرد: کمیته «معماری طراحی شهری و بافت‌های واجد ارزش»تشکیل و این‌بار مصوب شد که از حرفه‌مندان و دانشگاهیان در حوزه معماری، طراحی شهری و بافت‌های تاریخی واجد ارزش نیز اشخاص حقیقی در این کمیته حضور داشته باشند. اینکه صرفا نمایندگان دولتی در یک کمیته حضور نداشته باشد مهم است زیرا که درهای بسته دولت دراینصورت باز خواهد شد.

او افزود: با حضور زنده‌یاد سید محسن حبیبی در کنار مهدی حجت، ایرج کلانتری، سید محمد بهشتی، مروارید قاسمی و ... در جلسات این کمیته تخصصی که جایگاه حقوقی داشت طرح‌ها کاملا تخصصی مورد بررسی قرار می‌گرفت و مرحوم حبیبی نقش بسیار مهمی در برگزاری این جلسات داشت و با نظم خاصی در آنها شرکت می‌کرد.

مالواجرد در ادامه با اشاره به برخی از اقدامات تأثیرگذار مرحوم حبیبی، در این حوزه اظهارکرد: حبیبی در تمام این سالها که افتخار شاگردی او را نه در دانشگاه بلکه در دولت داشتم کارهای موثری در حوزه میراث‌فرهنگی و شهرسازی و معماری انجام داد.

منصور نجفی در ادامه این مراسم از میراث ماندگار استاد حبیبی در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی سخن گفت و با اشاره به سجایای اخلاقی زنده‌یاد سید محسن حبیبی به برخی از پروژه‌های اجرایی توسط وی نظیر طرح ساماندهی منطقه‌ای آبادان و خرمشهر، ساماندهی جزایر خلیج فارس و ... اشاره کرد.

او گفت: زنده‌یاد سید محسن حبیبی در سالهای ۶۲-۶۰ بعنوان معاون تحقیقات ساختمان در مرکز شروع بکار کرد و در طول فعالیت‌اش  اقدامات ارزشمندی را رقم زد، او در سالهای اخیر نیز به عنوان مشاور و عضو شورای راهبردی نقش مهمی در پیشبرد اهداف مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی داشت.

نجفی در ادامه به برخی از پروژه‌های تحقیقاتی، کتابهای منتشر و ترجمه شده از مرحوم حبیبی نظیر شروع مطالعات گونه‌شناسی مسکن روستایی، ترجمه کتاب منطقه چیست و معماری بازسازی در فرانسه ، تألیف کتاب‌های فضای شهری و معلولین، مسکن حداقل، الگوی ساخت مسکن در شهرهای خوزستان، اصول و ضوابط طراحی منطقه، روستا و واحد مسکونی، برگزاری کارگاه‌های تخصصی و... اشاره کرد.

این برنامه که با حضور ژاله آموزگار همراه بود در قالب پنل گفتگو در خصوص ابعاد علمی شخصیت زنده‌یاد سید محسن حبیبی با حضور اسکندر مختاری، مهدی حجت، زهرا اهری، میترا حبیبی و جواد عرفانی ادامه یافت و در کنار برپایی نمایشگاهی از آثار استاد، آخرین کتاب چاپ شده توسط وی توسط دفتر پژوهش‌های فرهنگی رونمایی شد.