آرزو گل‌کار، کارشناس عالی موزه و موزه‌داری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان در یادداشتی نوشت: موزه‌های جنگ نه‌تنها محل نمایش آثار و اسناد جنگی هستند، بلکه محل آموزش و پژوهش درباره جنگ و عواقب آن نیز است.در لابه‌لای پرچم‌های پرتوان جنگ‌ها، موزه‌های جنگ به‌تنهایی شاهکارهایی منحصربه‌فرد را از تاریخ برملا می‌کنند. این معابد تاریخ، نه‌تنها محل نگه‌داری حقایق تلخ و دل‌خراش دوره‌های خونین هستند، بلکه درس‌های ارزنده از چرایی جنگ و تأثیرات فراموش‌شده جنگ‌ها را برای تمامی نسل‌ها به نمایش می‌گذارند.
همیشه جنگ‌ها با مجموعه‌ای از تصاویر ناخوشایند و دردناک، حقیقتی تاریخی را از دوره‌های خونین بشر با خود به همراه دارند که از یاد بردن آن، اجتناب‌ناپذیر است اما این امر ضروری است تا گهگاه با یادآوری خاطرات جنگ و آنچه پشت سر گذاشته‌ایم، درکی درست و شفاف از جنگ‌هایی که بر ما تحمیل‌شده یا مروری بر مصائب بسیاری که در دوران جنگ بر ما گذشته است داشته باشیم.
موزه‌های جنگ با بیان جزئیات دقیق از جنگ‌ها، نکات پنهان و حقایق تلخ را پرده‌برداری می‌کنند. این موزه‌ها چشم‌اندازی دارند که از آثار جنگ حفاظت کرده و داستان‌های قهرمانان و تأثیرگذاران جنگ را به تصویر می‌کشند. هر موزه، با فوکوس منحصربه‌فرد خود، صفحه‌ای از تاریخ جنگ را به زیبایی روایت می‌کند؛ از توپ‌های اولیه گذشته تا سازه‌های نظامی معاصر.
به همین دلیل به دور از مصیبت‌بار بودن تاریخ طولانی جنگ‌های خانمان‌سوز، هدف موزه‌های نظامی (موزه‌های جنگ) در سراسر جهان حفظ آثار جنگ، اشتراک‌گذاری تجارب، بررسی تاریخ درگیری‌ها، وسعت ویرانی‌ها، ابزارها و ادوات جنگی، معرفی قهرمانان و روایت داستان‌ها آن‌ها است. به همین دلیل است که این موزه‌ها به‌عنوان مخزن آثار و اسناد، عکس‌ها و سایر یادگاری‌های مربوط به دوران جنگ و یادبودهای خاص آن به شمار می‌آید که می‌تواند به پژوهشگران علاقه‌مند حوزه‌های مختلف کمک شایانی کند.
موزه‌های جنگ ازنظر دامنه و تمرکز متفاوت هستند چنانکه برخی از موزه‌ها به بافت ملی یا منطقه‌ای خاص اختصاص داده شده‌اند و تاریخ نظامی یک کشور یا منطقه را به تصویر می‌کشند و برخی دیگر به‌صورت تخصصی بر روی یک درگیری یا دوره و شرایط محدود، حتی یک موضوع جانبی مانند خدمات پرستاری در دوران جنگ و یا فناوری الکترونیکی جنگ تمرکز دارد و به ریز جزئیات آن می‌پردازد. بر این اساس می‌توان به موزه توپخانه آمریکا که نمونه‌هایی از انواع توپ و توپخانه از ابتدایی‌ترین زمان خود تا دوران معاصر را به نمایش می‌گذارد، اشاره کرد.
موزه‌های جنگ، تلاش می‌کنند در کنار نمایش آثار، به پاسخگویی به چرایی جنگ بپردازند و سؤالاتی را مطرح کنند که برای تمامی افراد در خصوص یک جنگ ابهاماتی را به وجود آورد و با شواهد تاریخی به رفع آن ابهامات بپردازد. این موزه‌ها در پی فرهنگ‌سازی و پاسخگویی به سؤالات بازدیدکنندگان کنجکاو و بخصوص جوانان هستند. سؤالاتی مانند چرا جنگیدیم؟ پیروزی ما چگونه به دست آمد؟ و حتی چگونه جنگ‌ها می‌توانند تاریخ ما را تغییر دهند؟
از طرفی دیگر موزه‌های جنگ با الهام بخشیدن به بازدیدکنندگان اعم از پیر و جوان، مرد و زن در این‌که بتوانند درس‌هایی را از هر جنگ بیاموزند مؤثر است و به آن‌ها کمک می‌کند تا راز و رمز داستان‌های قهرمانی و تراژدی‌های انسانی را ببینند و بیاموزند.
قابل‌ذکر است که موزه‌های نظامی و موزه‌های جنگ در دنیا بسیار متنوع و پرشمار است که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به موزه تاریخ نظامی وین، موزه جنگ ویتنام، موزه سلطنتی جنگ انگلستان، موزه جنگ کانزاس سیتی و ... اشاره کرد.
حال شاید در ذهنتان یک سؤال مطرح شده باشد که آیا کشور عزیزمان ایران هم دارای موزه جنگ است یا خیر، در پاسخ به این سؤال باید گفت: موزه‌های جنگ در ایران بانام «موزه‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی» شناخته شده است. نام این موزه‌ها به‌خوبی تفکرات و اهداف انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را بازتاب می‌دهد. تسلط معنای دفاع در مقابل جنگ، به‌خوبی می‌تواند فضای فرهنگی و فکری ایرانیان را در خصوص جنگ را به مخاطب انتقال دهد، زیرا جنگ هشت‌ساله دفاع مقدس تأکید بی‌واسطه‌ای بر تقدس بخشیدن به دفاع در مقابل قدرتی است که از مصیبت‌بارترین ادوات نظامی زمان خود برای کشتار شهروندان غیرنظامی، ویرانی شهرهای آباد و نابودی زیرساخت‌های کشور به‌منظور تسلط و اشغال سرزمین استفاده کرده است.
در استان سمنان نیز موزه جنگ وجود دارد. پارک موزه دفاع مقدس و انقلاب اسلامی استان سمنان با زمینی به وسعت ۱۲ هکتار در ورودی شرقی شهر سمنان جا گرفته است. این پارک باهدف نشان دادن ماهیت تهاجم و دفاع در طول تاریخ ایران و به‌طور ویژه در طول هشت سال دفاع مقدس، با بهره‌گیری از آموزه‌ها و ارزش‌های بومی، هنر، ادبیات و فناوری اطلاعات، ارزش‌های دفاع مقدس را به تصویر می‌کشد.
قسمت‌های قابل بازدید این موزه در حال حاضر، سنگرهای فرماندهی در زمان عملیات که عمدتاً با مصالح و ابزار مورداستفاده در همان دوران ساخته‌شده و آثار و لوازم مورداستفاده در دوران دفاع مقدس در آن‌ها به نمایش در آمده است. از دیگر قسمت‌های این موزه می‌توان به اقدامات جهاد سازندگی استان سمنان در جبهه‌های جنگ از قبیل ساخت انواع پل‌های روی آب و متحرک اشاره کرد. همچنین موزه فضای باز با نمایش ابزارآلات جنگ از دیگر قسمت‌های این موزه است.
انتهای پیام/
نظر شما