به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، زهرا زارع ۵ اسفندماه ۱۴۰۲با معرفی اجمالی اهداف و محورهای سلسله نشست‌های علمی درباره «پیش‌نویس لایحه حمایت از نمودهای فرهنگ عامه» به چرایی و لزوم برگزاری این رویداد علمی پرداخت و از همۀ اندیشمندان و صاحب‌نظران در حوزه‌های حقوق عامه، حقوق بین‌الملل، مطالعات فولکلور، مردم‌شناسی و انسان‌شناسی فرهنگی برای مشارکت علمی دعوت به عمل آورد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مردم‌شناسی دبیر نخستین ‌نشست تخصصی «پرسش از پیش‌نویس لایحه حمایت از نمودهای فرهنگ عامه» گفت: یکی از اقدامات مثبت نویسندگان این پیش نویس دعوت از کارشناسان حوزه‎‌های مختلف برای بررسی و نقد و بازاندیشی این پیش‌نویس است که قابل تقدیر بوده و نشانگر روحیۀ نقدپذیری آنان است.

زارع افزود: اقدام ارزنده نظام تقنینی ملی در خصوص صیانت از عناصر و نمودهای فرهنگ عامه(فولکلور) در قالب تدوین پیش‌نویس لایحه حمایت از نمودهای فرهنگ عامه اقدامی ضروری، شایسته و قابل تحسین بوده که البته خالی از ابهامات و ایرادات بنیادین نیست و به نظر می‌رسد ساز و کار هدفمندی برای حمایت از فرهنگ عامه به مثابۀ یکی از مهم‌ترین عناصر مقوم فرهنگ و حیات ملی به دست نمی‌دهد. از این رو، پژوهشکده مردم‌شناسی در راستای رسالت خود مبنی بر حفظ و پاسداشت فرهنگ عامه با مواجهه‌ای علمی و روشمند اقدام به برگزاری سلسله پیش‌نشست‌هایی تخصصی با این عنوان کرده است.

در ادامه آتوسا مؤمنی رئیس مرکز مطالعات پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس با مروری بر تجربیات جهانی در روند وضع قوانین حمایتی، به موارد تناقض در این پیش‌نویس اشاره کرده و با تأکید بر نمود دانش‌های مرتبط با کیهان و طبیعت و فقدان اشاره بدان در گسترۀ نمودهای مندرج درطرح پیشنهادی پرداخته و روال تعریف شده در طرح پیرامون اختیارات و مجوزهای بهره برداری از نمودهای فرهنگی از  طریق دستگاه‌های حاکمیتی مرتبط را مورد نقد و بررسی قرار داد.

او تأکید کرد: این لایحه آنچنانکه باید از کنوانسیون ۲۰۰۳(میراث ناملموس) بهره‌مند نشده است.

علیرضا حسن‌زاده عضو هیئت علمی پژوهشکده مردم‌شناسی نیز در طی نقدی مردم‌شناختی بر لایحه حمایت از نمودهای فرهنگ عامه، به بیش از بیست اشکال جدی موجود در متن لایحه اشاره کرد که  برخی از آنها عبارتند از: فقدان آشنایی با دانش شناخت فرهنگ و علوم میراثی و اصطلاحات آن، تدوین لایحه، عدم توجه به تفاوت های منابع اقتصادی و منابع فرهنگی، عدم تمایز میان سرمایه اقتصادی و سرمایه اجتماعی و نمادین، ، عدم بهره‌مندی از ادبیات و رویکرد مردم‌شناختی حقوقی و تأثیرپذیری از گفتمان (legal anthropology) که در تضاد با قوانین و هنجارهای غیررسمی و مردم‌نهاد دارد، عدم توجه به تفاوت های قوانین کپی رایت در دو حوزه مالکیت فردی و جمعی(عدم توجه به تفاوت میان مفهوم ارث legacy و میراث Heritage)، ایجاد مانع در مسیر زایش فرهنگی درحالیکه فرهنگ عامه بخشی از میراث زنده heritage  living است، رسمی  و دولتی کردن فرهنگ عامه.

عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو - ایران نیز در ادامه، فرهنگ را بخش بنیادین قلمرو بهزیست آدمی دانست و افزود: اگر تمدن را وجه مادی و ملموس نوع بشر بدانیم، بی گمان وجه ناملموس و معنوی بشر در پیکره و ساختار فرهنگ جلوه‌گر است.

او با تأکید بر اینکه عصر پریشان و شتابناک جدید، آفات و امراض فراوانی را متوجه فرهنگ عامه و نمودهای آن می‌کند، اظهار کرد که این خود مهم‌ترین اولویت برای حافظان و حامیان فرهنگ عامه است که با هوشمندی و خردمندی، پاسدار ریشه‌ها و اصالت‌ها و نابی‌های فرهنگ باشند به تبیین چگونگی قواعد و قوانین حمایت از فرهنگ عامه پرداخت.

محمد جعفری قنواتی سرویراستار دانشنامه فرهنگ عامه دائره‌المعارف بزرگ اسلامی با نگاهی آسیب‌شناسانه به متن پیش‌نویس لایحه، به برخی اشکالات صوری و محتوایی  آن اشاره کرده و اذعان داشت: متن پیش رو، به هیچ روی ضامن پاسداشت نمودهای فرهنگ عامه نخواهد بود و بیش از آنکه مسیر رشد و توسعه عناصر فرهنگی را بگشاید، مانع از زایایی و خلاقیت آن خواهدشد.

او گفت: سوءتفاهمات فراوانی در این پیش‌نویس در ارتباط با فرهنگ عامه وجود دارد و متن از شفافیت لازم برخوردار نیست. وی خواستار هم‌اندیشی با مراکز علمی، پژوهشی و دانشگاهی در حوزه‌های فرهنگ عامه، مردم‌شناسی و ... در اصلاح جدی این پیش‌نویس شد.

انتهای پیام/