به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، زهرا دلوچی ۲ اسفندماه ۱۴۰۲، در این نشست که دبیری آن را مژگان اسماعیلی بر عهده داشت در بازنمایی عناصر طبیعی در سکه‌های عصر صفوی به تشریح روند ضرب سکه‌های اسلامی بویزه دوره عبدالملک بین مروان، معرفی پشت و روی سکه‌های اسلامی نقوش آیات خاصی از قرآن بر روی سکه‌ها، تقسیم‌بندی نقوش سکه‌های فلوس صفوی و رواج سکه‌های دارای نقوش عناصر طبیعی خصوصا در دوره صفوی پرداخت.

او گفت: ایرانیان از دیرباز به طبیعت توجه داشته‌اند و شاهد آن هم این که بر روی مهمترین و ارزشمندترین چیزهایشان مانند سکه‌ها ضرب کرده‌اند. رواج سکه‌ها درکوی و برزن هم ذهن‌ها و چشم‌ها را با این موضوع آشنا می‌کرد.

روایت اسنادی روند تأسیس انجمن بین‌المللی تحقیقات لهجه‌شناسی و اطلس زبان‌شناسی

در ادامه الهام ملک‌زاده به بیان روایت اسنادی روند تأسیس انجمن بین‌المللی تحقیقات لهجه‌شناسی و اطلس زبان‌شناسی پرداخت و گفت: از دیرباز جمعیت ایران روستا نشین بودند و تا سالهای نزدیک به دهه ۱۳۴۰ ش، در بیش از یک صدو پنجاه هزار ده و روستا به سر می‌بردند.این روستاها در پاره ای از نقاط نزدیک به هم بودند و لهجه ساکنان آنها تفاوت چندانی با هم نداشتند اما شمار زیادی از همین دهات و روستاها در مناطقی از جمله جنوب خراسان، نزدیک به چهل کیلومتر از هم فاصله داشتند و اهالی آنها با لهجه های هر چند نزدیک به هم اما با تفاوتهای آشکاری سخن می گفتند در پی دو جنگ جهانی به خصوص چنگ جهانی اول تعداد زیادی از روستاها و دهات شمال غرب و غرب کشور ویران شدند و با آسیبهای فراوانی به آنها وارد شد پس از آن نیز رفته رفته بر اثر گسترش شهرها و شهرستان ها و مهاجرت بیشمار روستاییان به شهرها از تعداد روستاها و دهات کاسته شد و پا به پای این کاهش لهجه های مناطق مختلف نیز دستخوش دگرگونی و حتی نابودی شد.

او افزود: از این رو عده ای از ایران شناسان غربی برای حفظ لهجه ها و فرهنگ عامه دست به کار شدند که نتیجه تلاش آنها در مجلاتی مانند آینده، یغما، راهنمای کتاب و ... منعکس شد. در داخل کشور نیز کسانی از جمله صادق هدایت و سید ابوالقاسم انجوی شیرازی به جمعآوری داستانها و فولکلور لهجه های مشهور پرداختند در این میان گسترده ترین و مهمترین کاری که در این باره آغاز شد فعالیت انجمن بین المللی تحقیقات لهجه شناسی و اطلس زبان شناسی بود که در سال ۱۳۳۷ تأسیس شد و با انحلال آن در سال ۱۳۴۳ کار سترگ آن ناتمام ماند.

ملک‌زاده تصریح‌کرد:در این مقاله با توجه به اسناد موجود درآرشیو ملی ایران و پرونده ناتمامی از این تکاپوها تلاش شده است چگونگی تأسیس و انحلال این انجمن بررسی شود و کارهایی که در مدت برپایی آن به انجام رسید معرفی شود.

کیومرث فرهمند سرسلسله حکمت خسروانی

زهرا زارع نیز موضوع کیومرث فرهمند سرسلسله حکمت خسروانی را در این نشست به بحث نهاد و گفت: در نوشتار پیش رو کوشیده‎ایم در پرتو نگاهی تاریخی _ تحلیلی و با محوریت الگوی بدیع اسطوره‌شناسی اشراقی و ارایۀ قرائن متنی و عقلی به مسئلۀ نسبت میان اسطوره و عرفان در شخصیت کیومرث مالک الطین پرداخته و زوایای گوناگون و تأویلی این اسطوره را بسی فراتر از پژوهش‎های زبانیِ صرف بکاویم.

او افزود: پژوهش حاضر به مدد بازخوانی منابع حکمی و  با روش توصیفی- تحلیلی، بر پایۀ مطالعات کتابخانه‌ای و با رویکردی تطبیقی می‌کوشد به تجزیه و تحلیل نظرگاه‌های اشراقیان پیرامون شخصیت کیومرث بپردازد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که کیومرث بنا بر دلالت‌های متون پهلوی و نیز بر مبنای نظرگاه اشراقی جلوۀ تامّی است از اصطلاح عرفانی انسان کامل که از مقام خلیفه اللهی و شهریاری بر مُلک برخوردار است و به سبب برخورداری از نور کیان خرّه -نور سکینه- که نوری ازلی و سرمدی است هم بر دیو درون و هم بر دشمنان بیرونی چیره و پیروز است و از این رو به مقام نور طامس و مقام فناء فی الله نائل شده است. سهروردی این حکمت ذوقی و شهودی و تجربۀ سلوک نورانی و نیل به نورالانوار را که از کیومرث در جانب شرقی حکمت آغاز شده، در عرفان عرفای خسروانی ساری و جاری دیده و آنان را پیشوایان معنوی عالم می‌خواند.

میراث زبانی دیوان سالاری

در پایان فریده مجیدی خامنه به بحث در خصوص میراث زبانی دیوان سالاری نمونه موردی چالش‌های واژگانی دیوان مالیات پرداخت و گفت:مالیات از مهمترین منابع مالی کشورها است. همزمان با تشکیل اولین جوامع بشری، مالیات نیز پا به عرصه ظهور گذاشت.  در طول تاریخ سیستم اخذ مالیات، در ایران با تحولات بسیاری روبرو بوده است. دامنه این تحولات به اصطلاحات و واژگان آن نیزکشیده شده است. این امر، آشفتگی­های فراوانی را در رابطه با فهم و درک صحیح ساختار مالی در دوره­های مختلف ایجاد می­کند، به­گونه­ای که تجمیع نظرات شرق­شناسان، زبان­شناسان و اصحاب ترجمه برای واژه­های معینی مانند خراج، جزیه، باج و دیگر اصطلاحات  مالیاتی، بسیار مشکل و گاهی ناممکن می­شود.

او افزود: هر چند تغییرات واژگانی در دوره های مختلف،  امری بدیهی است ولی برای محققانی که در این خصوص به مطالعه و پژوهش می­پردازند چالش­های مهمی را ایجاد می­کند. پژوهشگر برای تبیین مفاهیم اساسی، باید از این دگرگونی های معنایی مطلع باشد. دلایل وریشه های تغییر معنایی واژگان را در بستر تحولات سیاسی اجتماعی که در طول تاریخ بر سرزمین ایران و بالطبع بر سیستم مالیاتی آن حادث شده است بسنجد. کثرت استعمال, گزینش واژگانی, گسست­ها و پیوست­های فرهنگی و کلمات و تعابیر نوظهور باید به دقت مورد مطالعه قرار گیرد.

مجیدی خامنه تصریح‌کرد: مقاله حاضر به چالش­های  پژوهشگری اشاره دارد که با رویکرد مردم­شناسی به بررسی تاثیرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مالیات در فرهنگ عامه پرداخته است. در حدود ۲۰۰ منبع با روش پژوهش کتابخانه­ای - توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش به ابهامات معنایی واژگان مالیاتی، عدم وجود تعاریف مشخص و قاطع، سردرگمی پژوهشی، مجادلات فراوان مابین زبان­شناسان و لغت­دانان و عدم توافق بر سر واژه­ها و اصطلاحات مالیاتی اشاره داردکه به لحاظ لغوی در دوره­های گوناگون تکرار شده­اند بدون این­که مفهوم ثابت قبلی و یا بعدی را داشته باشند. اغتشاش معنایی اصطلاحات مالیاتی در لغت­نامه­های فارسی و دانشنامه­های فارسی بر این مشکلات افزوده است.

انتهای پیام/