به گزارش میراث‌آریا، نوذر حیدری سرپرست هیأت باستان‌شناسی، با اعلام این خبر گفت: محوطه کلندی در مرکز روستای امروزی تیس، از توابع بخش مرکزی شهرستان چابهار، در ۵ کیلومتری شمال شهر چابهار و در محدوده سرزمینی منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار واقع شده است.

او افزود: متاسفانه این محوطه در همه این سال­ها علی رغم شناخته بودن به ثبت نرسیده است و به واسطه قرار داشتن در مرکز روستا و ساخت و سازهای بی‌رویه و غیر قانونی و فاقد مجوز ساخت که از یک دهه پیش رشد بسیار فزاینده­ای داشته تقریبا در معرض نابودی کامل قرار دارد. ، بخش­هایی از این محوطه(در حدود ۲۰ درصد) هنوز باقی­مانده است که ضرورت ایجاب می‌­کند تا ضمن نجات دادن بخش­های باقی­مانده، از جزئیات و کم و کیف این استقرار اطلاعات بیشتری به دست آمده و مقدمات نجات بخشی و  ثبت ملی آن فراهم شده و از دست اندازی بیشتر به آن جلوگیری شود.

این باستان‌شناس با بیان‌اینکه این محوطه برای نخستین بار در سال ۱۹۳۷ در نقشه توپوگرفی که ارل اشتاین از روستا و بندر تیس تهیه کرد معرفی شد تصریح‌کرد: محوطه از دو برجستگی شرقی و غربی تشکیل شده است که بخش­های حاکم نشین بندر محسوب می­‌شده اند و بخش­هایی از این دو برجستگی علی رغم تفکیک اراضی و داشتن مالک شخصی هنوز ساخت و سازی در آنها صورت نگرفته است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی افزود: کاوش‌ها در برجستگی شرقی متمرکز و ترانشه ای به ابعاد ۱۰×۵ متر ایجاد شده که حاوی عناصر متعدد معماری و فضاهای مختلف است و کاوش آن تا رسیدن به خاک بکر و کف فضاها ادامه خواهد یافت. قطعات سفال لعابدار و دارای کتیبه­‌های قرآنی و ..... ، اشیاء برنزی، شیشه و ... از جمله یافته­‌های کاوش تا این مرحله هستند. مصالح اصلی ساخت عناصر معماری را قطعات ماسه سنگ تشکیل می­‌دهد که در ابعاد مختلف هندسی تراش خورده و مورد استفاده قرار گرفته­‌اند.

حیدری، ادامه کاوش در کارگاه‌­های کاوش شده در فصل نخست و رساندن آنها به خاک بکر، آگاهی از آثار مدفون در بخش­های دست نخورده محوطه و مقدمات تهیه پرونده ثبتی آن، نجات بخشی آثار در معرض ساخت و ساز، کاوش و حفاظت آثار تاریخی مدفون در محدوده هایی که در معرض ساخت و ساز هستند، مستند نگاری و آسیب شناسی محوطه و ارائه آن به استان و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری جهت تامین اعتبار بیشتر برای کاوش­های باستان­‌شناسی، حفظ، مرمت و احیاء آثار باقی مانده و نیمه تخریب شده، شناخت و بررسی دوره­‌های تاریخی و استقراری در محوطه، تملک اراضی شناسایی واقع شده در محوطه و آماده‌سازی محوطه برای تبدیل به سایت موزه باستان‌شناسی را اهداف این پروژه اعلام کرد.

گفتنی‌است، بندر تیس از پیشینه تاریخی بلندی برخوردار است. علی­رغم اینکه تاکنون به لحاظ پژوهش­های باستان­‌شناختی و به طور مشخص کاوش، هیچ کار جدی در آن صورت نگرفته؛ با این وجود پیشینۀ آن در منابع مکتوب به پیش از اسلام و سده­‌های نخستین میلادی بازمی­گردد.  نام این بندر در متون تاریخی با املاهای مختلفی ثبت شده است؛ «تیز»، «طیس» و «تیس» رایج­ترین املاهای نام این بندر است که املای نام «تیز» (Tiz) از بیشترین فراوانی برخوردار است. بر پایۀ برخی مشابهت‌­های  ظاهری در متون کلاسیک یونانی و تطبیق موقعیت جغرافیایی، برخی پیشنهاد داده‌­اند که قدمت این نام ممکن است تا زمان هخامنشی هم به عقب بازگردد. غیر از این منابع کهن یونانی، کهن­ترین سند تاریخی که به نام این بندر (تیز) اشاره کرده، کتاب صوره الارض، تألیف محمد بن موسی خوارزمی (۱۸۴-۲۳۲.ه.ق) است. همچنین کتب معتبر جغرافیدانان و مورخان بزرگ دیگری از سده­‌های آغازین، میانه و متأخر اسلامی مانند اصطخری (سدۀ  ۴ ه.ق.)، در المسالک و الممالک، مقدسی (سدۀ ۴ ه.ق.) در احسن التقاسیم به نام این بندر (تیز) اشاره کرده­‌اند.

انتهای پیام/