میراث آریا: گنبد سرخ مراغه در استان آذربایجان شرقی و در جنوب غربی شهر مراغه واقع شده است. این گنبد در سال ۵۴۲ هجری قمری با سبک معماری رازی به دست بنی بکر محمد بن بندان بن محسن معمار احداث شد و قدمت این بنا به دوران سلجوقیان باز می‌گردد، در گنبد سرخ دو کتیبه نصب شده است که یکی در ضلع شمالی و یکی در ضلع غربی قرار دارد. در کتیبه ضلع شمالی نام سازنده آن حکاکی شده در روی کتیبه غربی داستان ساخت آن حک شده است.
گنبد سرخ مراغه
بعد از اتمام دوره سبک رازی در معماری ایران سبک آذری آغاز شد و در این میان ساخت گنبد سرخ مراغه یکی از گنبد های مراغه آغاز شده بود؛ به همین دلیل در معماری آن ردپای معماری رازی دیده می‌شود. در بدنه این بنا از آجر و کاشی استفاده شده است که نتیجه ترکیب دو سبک معماری رازی و آذری‌ست. این مجموعه مکعب مربع شکل شامل سرداب، اتقی اصلی و تعدادی پله است.
گفته شد که کتیبه‌های اضلاع شمالی و غربی هر کدام معنی خاصی دارند، کتیبه‌های اضلاع شرقی و جنوبی گنبد آیات قران روی آن‌ها حک شده است و به عقیده کارشناسان میراث فرهنگی حفره‌های روی اضلاع گنبد نشان‌دهنده کاربرد آن در گذشته به عنوان رصدخانه است.
ین بنا در تاریخ ۱۵دی ماه ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، شایان به ذکر است که علامت شرکت خودروسازی سایپا از کتیبه‌های فیروزه‌ای سردر گنبد گرفته شده است. در محوطه گنبد سرخ یک ساعت خورشیدی نیز وجود دارد که بسیار قدیمی و با ارزش می‌باشد اما اکنون فقط جنبه نمایشی دارد و کارکرد فنی خود را از دست داده است.
شرایط جغرافیایی مراغه
بعد از تبریز شهر مراغه بزرگترین شهر استان آذربایجان شرقی می‌باشد. مراغه را شهر میان بغ نیز می‌نامند و بیشتر خیابان‌های شهر پر از درختان بلند و سربه‌فلک کشیده می‌باشد. مراغه جز مناطق کوهستانی کشور است و در زمستان ریزش‌های جوی فراوانی دارد. تابستان‌های این شهر معتدل و دلچسب و زمستان‌ها سرد و یخبندان است. لازم به ذکر است که برای بازدید از گنبد های مراغه نیازی به خرید بلیط نیست و بازدید از این گنبدهای تاریخی کاملا رایگان است.
گنبد کبود مراغه
طراحی و تزئینات این گنبد به دوران سلجوقیان و ایلخانان مغول باز می‌گردد و یک گنبد در میان گنبدهای مراغه است. درباره زمان ساخت این گنبد نظرات متفاوتی وجود دارد عده‌ای معتقدند که قدمت بنا به دوران مغول‌ها باز می‌گردد اما عده‌ای بر این باورند که این گنبد متعلق به دوران هلاکوخان است. برخی تاریخ احداث گنبد کبود را سال ۵۹۳ هجر تخمین زده‌اند و عده‌ای دیگر بین سال‌های ۵۸۲ تا ۶۵۶ هجری تخمین زده‌اند.
گنبد کبود بر خلاف گنبد سرخ که دارای چهار وجه است؛ دارای ده پهلو است. این گنبد مخروطی شکل شامل دو قسمت سرداب و اتاق اصلی است. در سردابه گنبد کتیبه ای نصب است که به همین دلیل بعضی معتقد هستند که گنبد در گذشته مقبره مادر هلاکوخان بوده است اما این فرضیه از سوی کارشناسان میراث‌فرهنگی رد شده است. همچنین در این بنا دیواره‌های سرداب منقوش به کلماتی نظیر «الله»، «والحمد» با آجرهای فیروزه‌ای رنگ طراحی شده است.
برج مدور مراغه
قدمت این برج مدور به دوران سلجوقیان برمی‌گردد و در سال ۵۶۳ هجری ساخته شده است. این برج حدود ۱۰ متر از گنبد سرخ یکی از گنبد های مراغه فاصله دارد و شما به راحتی می‌توانید از هر دو بنا بازدید کنید. این برج مقبره شخصی‌ست که هویتش معلوم نیست و تاکنون هیچ نظریه‌ای راجع به این موضوع وجود نداشته و تایید نشده است. این برج در گذشته کاربرد دفاعی داشته و به همین دلیل به تزئین فضای بیرونی آن چندان اهمیتی داده نشده است . وجه اشتراک این برج با گنبد سرخ، تشابه کتیبه‌هایی‌ست که بر سردر هر دو گنبد نصب شده‌اند. اگر از این برج ده متر دیگر هم که دور شوید به گنبد کبود در گنبدهای مراغه خواهید رسید.
گنبد غفاریه مراغه
گنبد غفاریه یکی دیگر از گنبد های مراغه کنار رودخانه صوفی چای در شمال غربی شهر مراغه واقع شده است. این بنا در زمان ایلخانیان و به دستور سلطان ابوسعید بهادرخان در دو طبقه احداث شد. گنبد غفاریه هم بنایی مربع شکل است که با آجر تزئین شده است، در فضای بیرونی گنبد یک طاق بزرگ و دو طاق باریک اما بلند مشاهده می‌شود. طاق بزرگ با کاشی‌های سیاه و سفید و فیروزه‌ای تزئین شده است. در فضای داخلی گنبد ستون‌هایی آجری که به شکل لوزی هستند، دیده می‌شود.
گنبد گؤی‌برج
این برج در محله اتابک ، کوچه سبزیچی‌ها قرار دارد که پنجمین و آخرین مزار بزرگ مراغه است. متأسفانه این بنا به مرور زمان به ویرانه‌ای تبدیل شده است و هیچ نشانه و کتیبه‌ای که بتوان با آن تاریخ بنا را معین ساخت، تاکنون به دست نیامده است.
انتهای پیام/
نظر شما