به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، عباس مقدم عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری ۱۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در این پنل، عنوان «چگاسفلی، سندی روشن بر پیشینه تمدنی دریای پارس» را به بحث نهاد و گفت: چگاسفلا الگویی تمام عیار از سنت تشریفات مذهبی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دوگانه شوشان و انشانی است. هیچ مدرک باستان‌شناختی معرف فرهنگ‌های همزمان بین‌النهرینی در این قلمر مشاهده نمی‌شود.

او افزود: نمونه‌های چون هکلان، دم‌گر پرچینه، چغامیش، ابوچیزان نشان از اراده سیاسی و اقتصادی (اقتصاد سیاسی) توسعه یافته در این مرحله است. این الگو، با ظهور چگاسفلا در دشت مستعد زهره و مشرف بر دریای پارس به اوج می‌رسد. می‌دانیم که دریای پارس سرشار از مواد غذایی است و به احتمال زیاد عاملی برای ارتباطات فرامنطقه‌ای.

این باستان‌شناس اظهار کرد: مدارک باستان‌شناسی همزمان که در جنوب بین‌النهرین و سواحل جنوبی دریای پارس شناسایی شده است با مدارک روشن به دست آمده از کرانه‌ها و پسکرانه‌های شمالی قابل مقایسه نیست.بنابراین الگوی زیستگاهی چگاسفلا سند روشنی است از توجه به کرانه‌ها و پسکرانه‌های شمالی دریای پارس از هزاره پنچم پیش از میلاد در نزد جوامع آن عصر که سزاوار است تا آنرا سابقه تمدنی دریای پارس بدانیم.

نوروز رجبی نیز در این پنل، سخنرانی‌اش را با موضوع «زخم بر تَن: پژوهش‌های باستان‌شناسی در شبه جزیره بوشهر با تأکید بر تپه باستانی لیان» آغاز و با اشاره به اینکه بخش زیادی از شبه جزیره بوشهر را مناطق نظامی در بر گرفته است گفت: گروه باستان‌شناسی با مجوز پژوهشگاه و حمایت اداره کل میراث‌فرهنگی بوشهر برای تعیین عرصه و حریم تپه لیان به منطقه اعزام شد ولی متأسفانه با توجه به قرارگیری محوطه در داخل پایگاه نیروی دریایی ارتش، علی‌الرغم هماهنگی‌های صورت گرفته انجام پژوهش در این منطقه میسر نشد و ناچار به انجام پروژه بررسی باستان‌شناسی در شبه جزیره بوشهر بسنده کردیم.

او در تشریح بررسی‌های باستان‌شناسی صورت گرفته پیش از این به پژوهش‌ها ویتکامب ۱۹۸۷(اشاره به لیان، قلعه ریشهر، دستک، محوطه لا و هزارمردان) و گروه مشترک ایرانی-بریتانیایی ۲۰۰۴ اشاره کرد و گفت: بررسی باستان‌شناسی ما در شبه جزیره بوشهر به شناسایی محوطه‌های پیش از تاریخ، تاریخی(عیلامی)، هخامنشی، ساسانی و اسلامی منجر شد که کشف این حجم از مدارک باستانی از هزاره سوم همزمان با شکل‌گیری حکومتها در شبه جزیره بوشهر بسیار حائز اهمیت است.

این باستان‌شناس در ادامه با اشاره به برخی از تخریب‌های ناخواسته‌ای که در طول سالها بمنظور دفاع از سرزمین ایران بدون آگاهی و در نظر گرفتن ملاحظات میراثی در شبه جزیره بوشهر صورت گرفته است، لیان را در مطالعات باستان‌شناسی کرانه‌های شمالی خلیج‌فارس بسیار با اهمیت و بایگانی تاریخ عیلامی خواند که اهمیت بسیاری در تاریخ ایران دارد اما متأسفانه مورد توجه واقع نشده و بخشی از این تپه توسط نیروی دریایی ارتش برای ساخت میدان تیر تخریب گشته که این اقدام ناخواسته زخمی برتن تاریخ و فرهنگ ایران است.

در ادامه، علیرضا یزدانی به نیابت از مصطفی ده‌پهلوان به ارائه «کاوش‌های باستان‌شناسی گورستان شغاب-شبه جزیره بوشهر» پرداخت و با اشاره به اینکه امروزه گورستان شغاب با پهنه‌ای در حدود ۵ هکتار بخشی از پارک شغاب را در برمی گیرد گفت: گورستان تاریخی شغاب در جبهه جنوبی محله شغابِ شهر بوشهر واقع شده است.

او با اشاره به پیشینه کاوش در این محوطه به بررسی‌ و کاوش‌های توسط استادان اسماعیل یغمایی (۱۳۶۲)، علی‌اصغر میرفتاح (۱۳۶۹)، مهدی رهبر (۱۳۷۶) و علی اکبر سرفراز (۱۳۸۳) در گورستان شغاب اشاره کرد و گفت: در فصل نخست کاوش ۱۸ گمانه تعیین شد که در ۴ گمانه به گورهای چهارچینه سنگی برخوردیم و به بررسی آنها پرداختیم.

یزدانی گفت: در فصل دوم نیز با گسترش و تمرکز بر روی همین ترانشه‌ها در ترانشه شماره ۱۴، ۷۳ گور و در ترانشه شماره ۷، ۳۲ گور کشف شد. با توجه به هدف انجام کاوش که ایجاد سایت موزه بود تنها ۴ گور باز و برخی از نمونه برداری‌ها بمنظور انجام پژوهش‌ها صورت گرفت.

این باستان‌شناس افزود: سنتهای تدفین‌های شغاب در دو گروه جسدگذاری و استودان‌گذاری به چهار بخش چاله‌سنگی، چهارچینه سنگی، خمره اژدری و کوزه تقسیم‌بندی می‌شوند.

انتهای پیام/