سجاد نظری کارشناس معاونت میراث فرهنگی در یادداشتی نوشت: بسیاری از این غذاها در مراسمات شادی و عزا، همراه با آیین‌های خاصی پخته و مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند، در شهرستان دره‌شهر در استان ایلام، رسم بر این است که شام اول عروسی باید همراه با عروس فرستاده شده و از طرف خانواده پدری عروس و توسط وابستگان عروس تهیه و تحویل مادرداماد داده شود.
این خوراکی که با این هدف تهیه می‌شود، مردمان آن منطقه از آن با عنوان جوجوش یاد می‌کنند، علت نام‌گذاری جوجوش به معنای این است که عروس و داماد در کنار هم با صداقت و صمیمت زندگی کنند. (جوش خوردن و پیوند زندگی)
اعتقاد عمده مردمان شهرستان دره‌شهر، از گذشته‌های دور، بر این است که حتما شام یا خوراک عروس باید توسط خانواده پدر عروس تأمین شود تا اولین خوراک فرزند دختر در خانواده جدید نیز برگرفته از زحمت و نان و نمک پدر باشد. این خوراک، به عنوان پیش‌کشی از طرف خانواده عروس به خانواده داماد نیز تلقی شده و همچنین برای احترام و ارتباط بیشتر خانواده عروس با داماد تهیه می‌شود.
احترام به همسایگان، مهمانان یکی از نمودهای اصلی این سنت است و به‌گونه‌ای است که جوجوش باید به آن مقدار تهیه شود که بتوانند علاوه بر تقسیم آن بین خانواده عروس در بین اطرافیان و فامیل داماد نیز پخش شود؛ و این مورد از ویژگی‌های مردمان این منطقه در جهت حرمت و احترام به همسایگان است.
یکی دیگر از کارکردهای اجتماعی این سنت، انسجام افراد طایفه با یکدیگر، و اگر ازدواج بیرون از طایفه صورت بگیرد، تحکیم اتحاد بین دو طایفه از طریق رد و بدل نمودن این خوراک است. در اینجا نیز پس از تهیه جوجوش، رسم بر این است که آن را به هفت خانواده همسایه پدر عروس و هفت خانواده همسایه پدر داماد به عنوان پیشکش می‌دهند که نشان‌دهنده تقدس عدد هفت در طول تاریخ و در باورهای ایرانیان بوده است.
یکی دیگر از باورها در این باره این است که جوجوش حتما باید توسط یک زن سال‌خورده تهیه شود تا بدین وسیله خیر و برکت به همراه این غذا به خانه جدید دختر خانواده برود. البته به‌دلیل طولانی بودن پروسه هم‌زدن آن و کهولت سن تهیه‌کنندگان آن، معمولا چند خانم جوان، زن سال‌خورده را همراهی می‌کنند.
انتقال جوجوش به خانه جدید عروس نیز، دارای رسومی است که خود بخشی از مراسم عروسی و خوراک یا شام عروس می‌باشد. پس از تهیه جوجوش، تعدادی زن سرشناس، آن را با تزییناتی خاص، و قرار دادن آن بر روی طبق و نهادن پارچه‌ای منقش (موسوم به گُلونی) زیر آن، جوجوش را به خانه داماد می‌برند.
دره‌شهر، به‌دلیل عبور رودخانه سیمره از آنجا، همواره محل کشاورزی و کشت گندم و همچنین دامداری بوده است. پایه و مواد اصلی تهبه جوجوش، گندم، شیر و روغن حیوانی می‌باشند که هر سه آنها در این منطقه تولید می‌شوند. برای برکت زندگی عروس، گندم تهیه شده را یک شبانه‌روز در شیر (به‌عنوان نماد پاکی، مقوی و سالم بودن)، قرار داده و این گندم یکی از مواد اصلی این شام است، که نشان دهنده برکت در زندگی است. بعد از آن گندم خیسانده شده را برشته و آن را آسیاب کرده که آن را عنوان کایتوه یا قایوته گذاشته‌اند.
مواد این شام از جمله قایوته، شکر، زردچوبه، زیره و رازیانه، پسته، گردو، بادام، کشمش، گلاب، پودر هل و روغن حیوانی می‌باشد. نحوه درست کردن آن به این نحو است که قایوته و شکر و زردچوبه را با هم مخلوط کرده ودر داخل روغن اضافه کرده با حرارت ملایم روی اجاق گذاشته به‌طوری که روغن حیوانی در داخل آن قاطی شده باشد. بعد از پنج دقیقه که گردو، پسته و بادام با هاون خرد کرده در داخل مواد روی اجاق اضافه کرده، هم زده و به صورت کامل قاطی می‌شود. بعد از آن پودر زیره و رازیانه به این مخلوط اضافه می‌شود که باعث گرمی بیشتر در این جوجوش می‌شود و عطر خاصی به این جوجوش می‌دهد، در پایان بر روی سینی ریخته و برای تزیین با پسته و گردو و بادام و کشمش به صورت نماد حلقه‌ای در وسط و عروس و داماد در داخل این حقله یا نماد همان حجله عروسی و صمیمت عروس و داماد و کشمش با گردو دور چین این شام عروس می‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما