به گزارش خبرگزاری میراث آریا، گنبد طلا، پنجره فولاد، سقاخانه، صدای نقاره، کبوترهایی که دور گنبد می چرخند و ساعتی که هرازچندگاهی دنگ دنگ صدا می دهد؛ همه و همه از خاطرات جدایی ناپذیر ما از مشهدالرضا است.

بین همه خاطره‌های دوست داشتنی حرم رضوی سراغ صدایی آشنا می رویم که با تعداد ضربات آهنگش ساعت را به اطلاع زائران می رساند و سراغ کسی که مراقب است عقربه های ساعت همیشه بچرخند و صدایشان همیشه به گوش برسد یا به موقع کوک شوند.

آقای عنبرانی کارشناس ساعت یا به قول خودش خادم حرم است که 28 سالی می شود به طور اختصاصی به امور ساعت های صحن امام رضا(ع) رسیدگی می کند. صحن آزادی یکی از صحن‌های قدیمی حرم امام رضا (ع) است که سال ۱۲۳۳ قمری در عهد فتحعلی شاه قاجار احداث شد. ساعت موجود در این صحن قدمتی بیش از یک قرن دارد.

ساخت صحن نو که بعد‌ها صحن آزادی نام گرفت به دستور فتحعلی‌شاه قاجار و به مباشرت فرزندش علی‌نقی میرزا و با معماری حاج آقا جان (صاحب بازارچه معروف حاج آقا جان در مشهد) آغاز شد و در روزگار ناصرالدین شاه قاجار بنای آن به پایان رسید.

هر یک ربع؛ یک زنگ

یکی از این ساعت ها بالای ایوان غربی صحن انقلاب اسلامی و دیگری بر فراز ایوان جنوبی صحن آزادی جای گرفته به طوری که از مسافت دور قابل مشاهده است.

ساعتی که در صحن آزادی قرار دارد، قدیمی تر است و حدود 140 سال عمر دارد. هردوی این ساعت ها آلمانی هستند؛ البته درباره این موضوع شک و تردید وجود دارد که بعضی معتقدند که این انگلیسی و برخی هم می گویند سوئیسی هستند. یک ساعت دیگر هم ساعتی است که به اسم ساعت معاون معروف شده و عمر کمتری و حدودا نیم قرن دارد. این نام گذاری به خاطر آن است که کارشناس ساعت حرم آن روزها فردی به نام معاون بود.

بعضی می گویند که این ساعت را از بودجه آستان قدس خریده و بعضی هم معتقدند که از جیب داده و برای همین نامش روی ساعت مانده است. این ساعت سه دستگاه کوک، دستگاه زنگ ربع زن و دستگاه زنگ ساعت زن داشت و این همان ساعتی است که زنگ می زند و شما با صدای آن آشنایی دارید. هر یک ربع یک بار این ساعت زنگ می زند. ربع اول یک زنگ، نیم ساعت دو زنگ، 45 دقیقه سه زنگ و با عوض شدن ساعت چهار زنگ به صدا درمی آید.

در ابتدا یک قاب از این صحن زیبا در دو تصویر و با حدود ۱۰۰ سال اختلاف تقدیم می‌شود. در این تصاویر ایوان طلا یا ایوان طلای ناصری که به رواق باب‌السعاده و روضه منور رضوی مشرف است دیده می‌شود.

این ایوان در سال ۱۲۸۲ هجری قمری توسط عضد‌الملک قزوینی طلاکاری شد. در تصویر قدیمی که حدود یک قرن قدمت دارد باغچه‌های صحن با درختان تنومند و کهن‌سال به چشم می‌خورد که امروز وجود ندارند.

تصویری از صحن آزادی حرم رضوی برای حدود ۱۰۰ سال قبل

همان قاب از صحن آزادی 100 سال بعد

ماجرای ساعت صحن آزادی

ساعت صحن آزادی که یک قرن است کار می‌کند

خادم حرم در حال تنظیم ساعت قدیمی صحن آزادی

صحنی با ۴ ایوان و ۵۶ غرفه و بیش از ۴۳۰۰ متر مساحت

سقاخانه صحن آزادی که بعد‌ها تخریب شد

همان قاب از صحن آزادی با بیش از یک قرن اختلاف

انتهای پیام/